موضع اخماس بصره در دو جنگ جمل و صفین در خلافت علی بن ابیطالب (ع)

پس از رحلت پیامبر اسلام، هویت قبیله ای که ساختار مسلط بر جامعه قبل از اسلام بود، دوباره رشد نمود و موجب نزاع و موضع گیری قبایل مختلف در قبال یکدیگر و حتی فرامین خلیفه وقت به ویژه در دوران امیرالمومنین علی (ع) شد. هدف این مقاله شناخت و بررسی موضع اخماس بصره در دو جنگ جمل و صفین است. سوال تحقیق این است که موضع گیری اخماس بصره در دو جنگ جمل و صفین چه بوده است؟ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و اسنادی به شیوه کتابخانه ای است. پس از تجزیه و تحلیل مطالب این نتیجه به دست آمد: تضاد منافع بین قبایل شمالی و جنوبی - همچون قبایل بکربن وایل و تمیم با قبیله ازد - و تضاد منافع مذهبی بین قبایل- مانند قبیله عبدالقیس و قبیله ازد- و تضاد فرقه ای در درون خود قبایل مانند ربیعه موجب گشت تا در جنگ های جمل و صفین این قبایل سه راه پیش گیرند: تمایلات قلبی برخی از قبایل مانند اسد و عبدالقیس به امیرالمومنین علی (ع) موجب گشت تا در طول جنگ ها معمولا در کنار علی (ع) باشند و همواره بهترین بخش سپاه وی را تشکیل دهند. در مقابل قبیله ازد و ضبه قرار می گیرند که در جنگ جمل در گروه ام المومنین عایشه قرار گرفتند. گروه سوم مانند بنی تمیم در طول جنگ های جمل و صفین آرا متفاوتی در پیش گرفتند.