بازخوانی و مفهوم سازی مجدد طبقه بندی های معنویت

هدف این پژوهش ترسیم طبقه بندی جامعی از معنویت است. لذا پس از بررسی طبقه بندی های موجود در دو گام توصیف و تحلیل کوشیدیم طبقه بندی جامعی از معنویت معرفی کنیم. گرایش نویسندگان این مقاله به معنویت و دین، نگاهی خداباورانه است، اما با توجه به اینکه هدف این مطالعه دست یابی به طبقه بندی جامعی بود، فارغ از جهت گیری خود کوشیدیم طبقات موجود در این جغرافیا را نشان دهیم. لذا دیدگاه مفروض خویش را بیان نکردیم و طبقه بندی های موجود را، فارغ از اینکه می پذیریم یا نه، و نظر به اینکه آیا به انواع و ابعاد مختلف معنویت توجه داشته اند یا خیر، بررسی کرده ایم. نتایج این پژوهش نشان داد طبقه بندی های موجود به طور پراکنده و از زوایای مختلفی به موضوع معنویت پرداخته بودند که کوشیدیم در صورت بندی جدید به ابعاد گوناگون دینی، غیردینی، ضد دین، درونی نگر، بیرونی نگر، شکاک، تصدیق آمیز، در ارتباط با فرد، دیگران، طبیعت و کیهان توجه کنیم، به طوری که این ابعاد ذیل دو محور اصلی باورنداشتن به معنا و باور به معنا قرار گرفت. طبقه بندی جامع می تواند راهنمایی مناسب و جامع برای فهم طبقات و مصادیق گوناگون معنویت باشد. همچنین، می تواند در عرصه نظریه پردازی، تحقیقات حوزه معنویت و معنویت های مضاف استفاده شود.