حکمرانی در نظام سلامت: یک مرور مفهومی

حکمرانی یکی از کارکردهای مهم مدیریت نظام سلامت است. حکمرانی خوب نظام سلامت منجر به عملکرد بهتر نظام سلامت و در نهایت، دستیابی به نتایج سلامتی بهتر برای مردم جامعه می شود. با وجود این، مفهوم حکمرانی در نظام سلامت، مبهم و پیچیده است. بنابراین، هدف این مطالعه تبیین مفهوم حکمرانی نظام سلامت است.

این پژوهش با روش مرور مفهومی انجام شد. در این پژوهش تمامی مقالات مرتبط با حکمرانی نظام سلامت در پایگاه های Medline، EMBASE، ProQuest، Scopus، Cochrane Library و Science Direct و موتورهای جستجوی Google و Google Scholar جستجو و گردآوری شد. در نهایت، تعداد 95 مقاله انتخاب و با روش تحلیل محتوایی تحلیل شد.   

حکمرانی نظام سلامت «ایجاد سیستمی شامل ساختارها، فرآیندها، ارزش ها، قوانین، اختیارات و قدرت برای مدیریت هدفمند منابع، هماهنگی و هدایت رفتار ذی نفعان، تولیت برنامه های بهداشتی و درمانی و ارزشیابی عملکرد نظام سلامت با هدف تامین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه» است. سیاست گذاری سلامت، برنامه ریزی استراتژیک، سازمان دهی، تولیت و کنترل عناصر اصلی تشکیل دهنده حکمرانی نظام سلامت هستند. عوامل محیطی، سیستم های اطلاعات، فرهنگ مناسب، مشارکت و همکاری جامعه و مدیریت منابع بر حکمرانی نظام سلامت تاثیر می ‎گذارند. حکمرانی نظام سلامت بر اهداف نظام سلامت شامل سلامتی مردم، محافظت مالی و پاسخگویی نظام سلامت اثر می گذارد. از شاخص های پاسخگویی همچون مشارکت، شفافیت، عدالت، کارآیی، مسیولیت پذیری، کنترل فساد، اثربخشی، اخلاق محوری، قانون مداری و پایداری می توان برای ارزشیابی حکمرانی نظام سلامت استفاده کرد در نهایت، مدل و چک لیستی برای ارزشیابی حکمرانی نظام سلامت توسعه یافت.

 واژه حکمرانی مفهومی انتزاعی، پیچیده و چندبعدی است که در حال توسعه و تکامل است. تقویت عناصر سیاست گذاری سلامت، برنامه ریزی استراتژیک، سازمان دهی، تولیت و کنترل برای دستیابی به حکمرانی خوب نظام سلامت ضروری است.