بررسی تطبیقی رقص سماع در طریقه قادریه و کتک در هندوئیسم

آیین سماع در طریقت قادریه و کتک در هندوییسم از شناخته‌ شده‌ترین رقص‌ها هستند. این آیین‌ها که آمیخته با باورهای مذهبی هستند، رقصیدن را یکی از راه‌های برقراری ارتباط با کاینات می‌دانند. رقص‌های آیینی علاوه بر جنبه‌های زیباشناختی در صورت‌های حرکتی، دارای مفاهیم عرفانی، دینی و روایی‌ هستند که درطول زمان تکامل پیدا کرده است. در طریقت قادریه عارف در طی سماع برای برقراری ارتباط با عالمی دیگر می‌کوشد. این مقاله به روش مطالعه تحلیلی تطبیقی به بیان همانندی‌ها و تفاوت‌های این دو آیین و تاثیرپذیری آن‌ها از یکدیگر و کشف روابط زمانی و مکانی آن‌ها در فرهنگ صوفیسم و هندوییسم در طول تاریخ می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که با وجود تفاوت‌های آیینی و دینی، ساختارهای مشترکی در دو رقص سماع و کتک وجود دارند. رقص کتک، در معابد هندوییسم مانند سماع ریشه در نیایش آفریدگار دارد و در برخی از ابعاد صورت و محتوا با آن همانند است. در مورد تاثیرپذیری‌های کتک از سماع قادریه به نظر می‌رسد که کتک در هند، در دوران سلاطین دهلی و امپراتوران مغول، به ‌واسطه ارتباطات فرهنگی بین اسلام و هندوییسم، دگرگونی هایی پیدا کرده است.