بررسی «سماع» بارویکرد به نظریات مطرح در نسخه خطی کتاب «لطایف اشرفی»

سماع صوفیانه از دیرباز در آثار نظم و نثر عرفا جایگاه ویژه ای به خود اختصاصداده و همواره مورداختلاف اهل تصوف بوده است. برخی آ ن را غذای روح می نامیدند و برخی انکارمی کردند و بی زاری می جستند. در این میان با بررسی نسخه خطی کتاب لطایف اشرفی نظریات شیخ اشرف الدین سمنانی عارف نامی قرن هشتم و نهم ایرانی الاصل هندوستان درمی یابیم که وی به سماع نگاهی ویژه داشته و از آن به عنوان گوش سپردن به نغمه های زیبا و نیز به معنای پایکوبی یادنموده است. او آدمیان را به سه گروه تقسیم کرده و حکم سماع را باتوجه به ویژگی های روحی مستمع، موشکافانه معرفی نموده است. وی شروط خاصی برای سماع قایل است که اگر کسی آن شروط را به جای آورد، به حیات جاودانی نایل می شود. با اینکه اکثر مشایخ چشتیه از متقدمین و متاخرین سماع کرده و آن را جایز دانسته اند، لیکن اشرف الدین ملاک مباح بودن سماع را به مستمع و نحوه انجام شروط سماع منوط می داند. به طورکلی، نگاه عابدانه وی به سماع، درخورتوجه است؛ تاآنجاکه بهترین مکان برای سماع را مسجد معرفی می نماید. در این پژوهش برآنیم تا ضمن معرفی اجمالی سیداشرف الدین سمنانی و کتاب لطایف اشرفی، نظریات شاخص وی را در مورد «سماع» تحلیل و بررسی نماییم.