اثرات دگرآسیبی کهور پاکستانی بر بهبود صفات رویشی بذرهای مغیر (Acacia oerfota (Forssk.) Schweinf) و گبر (Acacia tortilis (Forssk) Hayne) در شرایط آزمایشگاهی
دگرآسیبی، فعل و انفعالات بین گیاهان است که منجر به تحریک یا بازدارندگی رویش و جوانهزنی سایر گونهها میشود. گونه غیربومی کهور پاکستانی (Prosopis juliflora (SW.) DC) بهعنوان گونه مهاجم و دارای اثرات دگرآسیبی شناخته شده است که میتواند با تولید ترکیبات آللوپاتیک از قبیل فنولها و آلکالوییدها در محیط، سبب بازدارندگی رشد گونهها شود. دو گونه مهم گبر و مغیر از مهمترین گونههای بومی استان هرمزگان هستند که کهور پاکستانی اغلب همراه با این گونهها دیده میشود. لذا، در جنگلکاریها انتخاب صحیح گونه درختی بایستی با احتیاط صورت گیرد تا اثرات منفی بر روی گونههای بومی نداشته باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثرات دگرآسیبی اندامهای مختلف کهور پاکستانی بر جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه دو گونه مغیر و گبر است.
اندامهای کهور پاکستانی جمعآوری و عصاره از اندامهای مختلف با غلظتهای 0، 2، 4، 6 و 8 درصد تهیه شد و بر روی بذرهای گبر و مغیر در شرایط اتاق رشد، اعمال شد و پس از ثبت جوانهزنی، در انتهای دوره 30 روزه طول ریشهچه و ساقهچه اندازهگیری شد. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت دادهها با استفاده از واریانس دو طرفه تجزیه و تحلیل شد.
نتایج نشان داد درصد جوانهزنی گونه گبر در اندام برگ در غلظت 8 درصد با مقدار 11/16 درصد، کمترین مقدار را داشت. طول ساقهچه در گبر و مغیر با مقادیر 73/1 و 9/3 سانتیمتر در اندام برگ، بهطور معنیداری کمتر از سایر اندامها بود. طول ساقهچه دو گونه گبر و مغیر در تیمار شاهد به ترتیب با 58/3 و 5 سانتیمتر بهطور معنیداری بیشترین مقدار را داشت. اثرات متقابل اندام × غلظت بر طول ریشهچه و ساقهچه در گونه گبر و مغیر نیز از اختلاف معنیداری برخوردار بود. طول ریشهچه و ساقهچه گونه گبر و مغیر در اندام برگ با مقادیر 25/1 و 73/1 سانتیمتر و 98/1 و 9/3 سانتیمتر بهطور معنیداری کمتر از پوست و ریشه بود.
نتایج تحقیق حاکی از وجود اثر بازدارندگی عصاره آبی ریشه، پوست و برگ کهور پاکستانی بر درصد جوانهزنی، طول ریشهچه و ساقهچه دو گونه مغیر و گبر در شرایط آزمایشگاهی بود. در بین اندامهای مورد بررسی، برگ بیشترین اثر بازدارندگی را در پی داشت که از طریق ریزش حجم بالای لاشریزه در زیر تاج این گونه در محیط و ورود ترکیبات سمی آن به خاک سطحی در اثر تجزیه، از رشد گونه جنگلی گبر و مغیر جلوگیری میکند. بر طبق نتایج، مشخص شد کهور پاکستانی، اثرات دگرآسیبی بر جوانه زنی و رشد رویشی گونههای بومی دارد. همچنین، ریشه کمترین اثر بازدارندگی را بر روی متغیرهای مورد بررسی داشت. بنابراین، توصیه میشود انتخاب گونههای غیربومی برای جنگلکاری دقت بیشتری شود و انتخاب گونههای بومی برای احیاء و توسعه جنگلها گزینه مناسبتری در بومسازگان حساس و شکننده جنوب کشور است.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.