تدوین و اعتباریابی برنامه آموزشی سواد رسانه ای و تعیین اثربخشی آن بر کاهش اعتیاد به اینترنت و بهبود کیفیت زندگی نوجوانان شهر کرج

تاکید بر آموزش سواد رسانه‌ای در دوران نوجوانی به دلیل حساس بودن این دوران در شکل یافتن شخصیت آینده نوجوانان مهم هست از همین رو در حال حاضر توفیق نوجوانان در استفاده موثر از اینترنت و کیفیت زندگی نوجوانان مستقیما متکی به به‌کارگیری علوم رفتاری کاربردی است. در پژوهش حاضر تدوین برنامه آموزشی، بخش کیفی و بررسی اثربخشی برنامه آموزشی بخش کمی را تشکیل داده بود. در بخش کیفی از نوع تحلیل مضمون با طرح اکتشافی متوالی و در بخش کمی از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان نوجوان 15 تا 18 سال کرج در سال 1397 بود که نمونه 400 نفر از نوجوانانی بودند که با استفاده از پرسشنامه اعتیاد به اینترنت، تعداد 90 نفر دارای اعتیاد به اینترنت تشخیص داده شد که از بین این تعداد 40 نفر به‌صورت تصادفی انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای نوجوانان گروه آزمایش، برنامه آموزشی سواد رسانه‌ای طی 10 جلسه و هر جلسه به مدت یک ساعت اجرا شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری و تک متغیری انجام شد. نتایج نشان داد که آموزش سواد رسانه‌ای به‌طور معناداری موجب کاهش اعتیاد به اینترنت در شرکت‌کنندگان گروه آزمایش شد. همچنین آموزش بر کیفیت زندگی و مولفه‌های آن تاثیر معناداری داشت؛ اما در مولفه‌های عملکرد اجتماعی، مشکلات هیجانی و درد جسمانی به‌طور معناداری موثر نبود. براساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که برنامه آموزش سواد رسانه می‌تواند به‌عنوان یک مداخله موثر جهت کاهش اعتیاد به اینترنت و افزایش کیفیت زندگی نوجوانان مورداستفاده گیرد.