شیوه روش شناسی تحلیلی لغویان

یکی از دانش‌هایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنت کمک می‌کند دانش «‌فقه ‌اللغه» است. اندیشمندان ‌فقه ‌اللغه روش‌هایی برای ارایه اطلاعات از لغات عرب داشته‌اند. شناخت روش‌های آنها، مرحله‌ای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوه شناخت روش‌های دانشیان ‌فقه ‌اللغه مسیله این تحقیق بوده که مقاله حاضر در صدد پاسخ به آن است. این نگاشته ضمن روشن‌ساختن مسیر پژوهش، امکان مقایسه بین ویژگی‌های لغویان را فراهم کرده و روش‌شناسی را آسان، یکدست و هدفمند می‌کند. شیوه شناخت از سه محور «اطلاعات هویتی»، «اطلاعات علمی» و «ویژگی‌های علمی لغوی» به‌دست می‌آید که هرکدام دارای سه مرحله است: «مراجعه به خودنوشت‌های لغوی»، «مراجعه به آثار تاریخی و شبه‌تاریخی» و «مهندسی معکوس از آثار لغوی». شناخت، مدل‌سازی و ارزیابی روش افراد توانمند در فهم متن ضمن ایجاد زمینه مراجعه آگاهانه به آثار ایشان، توان مقایسه آن با روش‌های رقیب و تعیین روش برتر را فراهم و در نهایت روش فقیه و محدث در کشف مراد جدی متکلم (استظهار) را تکامل می‌بخشد. متن حاضر، تقریر بخشی از مباحث حجت الاسلام و المسلمین محمدمهدی احسانی‌فر در کلاس ‌فقه ‌اللغه است که پس از تدوین و افزودن برخی مطالب، منتشر می‌شود.