تاملات اخلاقی جواز نکاح صغیره و تعارض آن با قاعده عدالت

در احکام فقهی دین مبین اسلام، جواز ازدواج دختران از بدو تولد به چشم می خورد که تقریبا مورد اتفاق علمای متقدم قرار گرفته است. علاوه بر این، به زوج حق هرگونه استمتاع، به جز رابطه زناشویی قبل بلوغ سنی، داده شده است. هدف این مقاله نشان دادن پیامدها و آثار سوء مترتب بر این حکم فقهی بود که به موجب این پیامدهای منفی، تعارضاتی با اصل عدالت نمایان شد. در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا قاعده عدالت و چگونگی کاربرد آن در احکام فقهی و مواردی را که این قاعده داخل می شود، تبیین شد و سپس پیامدهای منفی فردی، خانوادگی و اجتماعی این حکم فقهی و پیامدهایی که در نکاح صغیره، مصداق ظلم تلقی می شود و مفاسد مترتب بر آن تبیین شد. بر اساس یافته ها، از جمله پیامدهای منفی روحی و روانی می توان به مواردی چون: افسردگی و اضطراب، سلب عشق و محبت بر اثر تحمیل مسیولیت خارج از حد توان و پیامدهای دوری از دوران شیرین کودکی اشاره کرد. همچنین، پیامدهای جسمی و جنسی مانند: آسیب به اندام تناسلی و مرگ و میر، پیامدهای اجتماعی و خانوادگی مانند: طلاق عاطفی و عدم توانایی در تربیت فرزندان، نیز از مصادیق بی عدالتی در این حکم هستند که با قاعده عدالت که اصلی عقلایی و منطبق بر مذاق شارع مقدس است، در تعارض اند. بنابراین، با عنایت به اینکه اصل نکاح از امور عقلایی است و تحقق آن منوط به احراز اصول عقلایی است، هرجا با اصل عقلایی در تعارض باشد، مرجوح می گردد. بر اساس نتایج این تحقیق، اصل جواز نکاح صغیره جز در مواردی است که می تواند توسط فقیه و مجتهد مورد بازنگری قرار گیرد و شرایط زمانی، مکانی و خاص اجتماعی امروز در آن لحاظ شود.