بررسی مضامین عرفانی در داستان «اصلی و کرم» بر مبنای روایت های ایران و ترکیه

اسطوره، بیانی پر رمز و راز است که در تمامی ادوار تاریخ بشری در پیوند با انسان به وجود می آید، می بالد، تغییر و تحول می یابد و با تنوع و گونه های مختلف دیده می شود. اسطوره ها با دربرگرفتن مضامین فرازمانی و فرامکانی، انواع مختلف و متنوعی دارند که از آن میان می توان به اسطوره های تولد، قهرمان، خلقت، عشق و ازدواج، مرگ، حرص و آز، نیکی و همچنین اسطوره های طبیعت اشاره کرد. اسطوره قهرمان یکی از مهم ترین اسطوره هاست که در بین ملل مختلف و در زمان های مختلف نمود یافته است. داستان سلوک قهرمانانی که غرور خویش را در هم شکسته و با گذر از عشق مجازی، عشق حقیقی را دریافت کرده اند، از مضمون مایه های مشترک آثار ادبی جهان است که در قالب اسطوره روی می نماید. این امر در روایت های مختلف داستان اصلی و کرم، نمود برجسته ای دارد. قهرمانان داستان همچون ققنوس در آتش می سوزند تا با فنای خویش، بقا را تجربه کنند. این مقاله بر مبنای مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی که با نگرش فرامرزی، وجوه مشترک برآمده از روح مشترک بشری را در آثار ادبی مورد بررسی قرار می دهد، مضامین عرفانی در داستان «اصلی و کرم» را بر اساس روایت های ایران و ترکیه، تبیین می کند تا ضمن مشخص کردن روابط ادبی ایران و ترکیه، نمود عرفان در داستان های «عاشیقلار» را روشن سازد. براساس دستاوردهای این تحقیق، عناصر درویش یاریگر، بوتا، عشق، دختر ترسا، پیر خرد، سفر، سختی راه عشق، گذر از عشق مجازی، فنا و دست یابی به حقیقت اصیل، صرف نظر از تفاوت های جزیی، مضامین مشترک این روایت هاست که بخشی به خاطر کهن الگو هاست و بخشی از تاثیر و تاثر ناشی می شود.