بررسی محتوایی شعر شاعران عربی سرای خراسان (مطالعه موردی: جلد چهارم یتیمه الدهر ثعالبی)

شاید بتوان دوره تاریخی و محیط طبیعی و اجتماعی را از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در شعر دانست. قرن چهارم و پنجم که اوج رشد و شکوفایی ادب عربی در خراسان است، شاعرانی برجسته و مشهور به ادبیات عربی معرفی کرده که همچون آینه ای درمقابل تاثیرات محیطی و فرهنگی دوره خود، فرهنگ و تمدن ایرانی را در خویش بازتاب کرده است. ثعالبی از برجسته ترین عالمان و ادیبان خطه خراسان، بسیاری از اشعار این دوران را در کتاب گران سنگ یتیمه الدهر گردآورد. جستار حاضر با رویکرد تاریخی - اجتماعی محتوایی شعر شاعران عربی سرای خراسان را در جلد چهارم دیوان یتیمه الدهر بررسی کرده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که فرهنگ و تمدن ایران به صورت عام و فرهنگ خراسان به طور خاص بر محتوای شعر عربی تاثیری شگرف گذاشته است. از یک سو، عناصر فرهنگ ایرانی همچون سبک پوشش، غذاها و خوراکی های متداول، انواع پارچه، صنایع ایرانی، جشن ها و اعیاد در شعر این دوره تبلور یافته و از سوی دیگر، تاثیر این تمدن بر قالب و صور بیانی به کاررفته در شعر ملموس است و شاعران بیشتر عناصر صور بیانی خود را از محسوسات گرفته اند و بر حس بینایی و رنگ ها تاکید ویژه داشته اند.