شناسایی و تعیین صفات باکتری اندوفیت Pseudomonas fluorescens NZ105 به عنوان عامل کنترل زیستی بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی گوجه فرنگی

گوجه فرنگی (Lycopersicon esculentum) یکی از مهمترین صیفی جات در سراسر جهان و ایران است. بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی گوجه فرنگی با عامل Verticillum dahliae از موانع توسعه کشت این گیاه در کشور می باشد. یکی از روش‏های نوین در مدیریت بیماری‏های گیاهی استفاده از باکتری‏های مهارکننده اندوفیت است. هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و معرفی باکتری های اندوفیت موثر به عنوان عامل کنترل زیستی بیماری مذکور است. برای این منظور، ابتدا نمونه برداری از گلخانه ها و مزارع گوجه فرنگی استان های تهران و البرز در بهار و تابستان 1396 انجام شد. جدایه های اندوفیت از اندام های ریشه، ساقه، برگ و میوه گوجه فرنگی جداسازی شدند. با انجام آزمون های کلیدی و بر اساس تولید رنگدانه فلورسنت بر روی محیط کشت King's medium B، تعداد 30 جدایه Pseudomonas فلورسنت مثبت انتخاب شدند. طی انجام آزمون های کشت متقابل، شش جدایه با توانایی بیوکنترل V. dahliae در شرایط گلخانه مورد بررسی های تکمیلی قرار گرفتند. جدایهP. fluorescens NZ105 به عنوان موثرترین عامل آنتاگونیست با 7/3 میلی متر بازدارندگی در ظرف پتری و 85 درصد کاهش شدت بیماری در شرایط گلخانه انتخاب شد و به وسیله روش های بیوشیمیایی و ترادف ناحیه ژنی 16S rDNA مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج آزمون گلخانه ای نشان داد جدایه مذکور موجب افزایش معنی دار پارامترهای رشدی نظیر وزن خشک بوته و ریشه، ارتفاع بوته، طول ریشه، وزن تر ریشه و بوته شده است. همچنین، بررسی ها نشان داد مکانیسم های تولید پروتیاز، متابولیت های بازدارنده خارج سلولی قابل نفوذ در آگار و متابولیت های فرار ضد قارچی، در توان کنترل زیستی جدایه P. fluorescens NZ105 موثر بودند.