اصول انسان شناختی در سنت علوی

هدف این مقاله، بررسی سنت امیرمومنان (ع) به عنوان جانشین تاییدشده نبی خاتم (ص) در موضوع شناخت انسان، جایگاه او و چگونگی مواجهه با انسان است. تحقیق در این نوشتار، از نوع بنیادی است و روش آن، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات، بر پایه منابع کتابخانه ای می باشد. حاصل این تحقیق، آن است که در جای جای سنت علوی، سخن از کرامت ذاتی است که مشترک میان همه انسان هاست. بنا بر همین ارتباط وجودی، انسان حرمت می یابد و شرف ذاتی او به قدری عظمت دارد که نقض حریم او، به مثابه نقض حرمت الهی و سزای بی حرمتی و نادیده گرفتن آن، خشم پروردگار است. در قوانین اجتماعی حاکم بر زندگی انسان و برخورداری از حقوق انسانی در زندگی دنیوی، سنت علوی بیانگر محوریت کرامت ذاتی انسان است. همچنین در این سنت، به کرامت اکتسابی، معیار و آثار اخروی آن اشاره شده  که نتیجه این نوع از کرامت، آمرزش الهی است. در دیدگاه امام علی (ع)، انسان موجودی است که فطرتا خداجوست و نه برای مردن، بلکه برای زندگی جاویدان و ابدی آفریده شده است. مهم ترین اصول انسان شناختی قابل استخراج از سنت علوی، عبارت اند از: «کرامت انسانی»، «خداشناس و خداجو بودن انسان» و «جاودانه بودن آدمی».