تحمل به تنش شوری در برخی اکوتیپ های ماشک تلخ در مرحله جوانه زنی

تنش شوری یکی از مهم‏ترین عوامل محدود کننده ‏ی رشد و تولید گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران است.

به ‏منظور ارزیابی واکنش برخی از اکوتیپ‏ های ماشک تلخ به تنش شوری در مرحله جوانه‏ زنی آزمایشی به ‏صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه ‏های دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی‏عصر (عج) رفسنجان در سال 1398 اجرا گردید. تعداد هشت اکوتیپ ماشک تلخ در چهار سطح شوری (30، 50، 70 و 90 میلی ‏مولار) با کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل طول ساقه ‏چه، طول ریشه‏ چه، وزن تر ساقه‏ چه، وزن تر ریشه‏ چه، وزن خشک ساقه‏ چه، وزن خشک ریشه‏ چه، درصد جوانه‏ زنی، سرعت جوانه‏ زنی و شاخص بنیه بذر بود.

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین سطوح تنش و اکوتیپ‏ ها از نظر اکثر صفات مورد بررسی تفاوت معنی‏داری وجود داشت. با توجه به نتایج مقایسات میانگین صفات ارزیابی شده، با افزایش میزان شوری از 30 میلی‏ مولار به 50، 70 و 90 میلی‏ مولار، تمامی صفات کاهش معنی‏داری را نشان دادند. در تجزیه به مولفه‏ های اصلی بر مبنای صفات مورد مطالعه به تنش به ‏ترتیب 76/7، 82/5، 88/6 و 89/5 درصد از تغییرات در سطوح 30، 50، 70 و 90 میلی‏ مولار توسط مولفه ‏های اول و دوم قابل توجیه بود. تجزیه خوشه ‏ای بر اساس صفات ارزیابی شده در سطوح 30، 50، 70 و 90 میلی مولار، اکوتیپ ‏های مورد بررسی را در گروه‏ های جداگانه طبقه ‏بندی کرد.

در مجموع بر طبق نمودار تحلیل بای‏پلات و تجزیه خوشه‏ ای، اکوتیپ داش‏بلاغ متعلق به استان زنجان از لحاظ تحمل به تنش در سطوح مختلف شوری برتر از سایر اکوتیپ‏ ها در این آزمایش تعیین شد و می‏ تواند در برنامه ‏های به ‏نژادی مورد استفاده قرار گیرد.