مقایسه محتوای ترکیب ضد میگرن پارتنولید در نمونه های طبیعی و گیاهچه های کشت بافتی برخی از جمعیت های گیاه دارویی .Tanacetum parthenium L در استان های مختلف

سسکویی ترپن لاکتون - پارتنولید در گیاه بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.) به عنوان مهمترین ماده موثره دارویی با اثرات ضدسرطانی، ضدالتهابی، ضد اسپاسم و بویژه ضد میگرن شناخته شده است. در این مطالعه محتوای پارتنولید در سرشاخه های گلدار برخی از جمعیت های طبیعی گیاه T. parthenium L. از رویشگاه های مختلف در استان های گیلان (ماسوله)، مازندران (چالوس)، قم (وشنو) و تهران (آهار) که در مرحله گلدهی کامل جمع آوری شده بودند با گیاهچه های گل انگیزی شده آن ها در شرایط درون شیشه ای مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. گیاهچه های درون شیشه ای با کشت بذر جمعیت های مورد مطالعه بر روی محیط کشت موراشیگ و اسکوگ حاوی 100 میلی گرم بر لیتر کازیین هیدرولیز شده، 2 میلی گرم در لیتر سالیسیلیک اسید و 5 میلی گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین تولید و گل انگیزی در آنها انجام شد. محتوای پارتنولید سرشاخه های گلدار همه نمونه ها با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارکرد بالا اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر جمعیت و شرایط کشت و همچنین اثر متقابل آن ها در سطح احتمال یک درصد بر محتوای پارتنولید معنی دار می باشد. محتوای این ترکیب در جمعیت های وحشی از 007/0 ± 13/0 تا 113/0 ± 03/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک و در گیاهچه های کشت بافتی از 011/0 ± 23/0 تا 148/0 ± 21/1 میلی گرم بر گرم وزن خشک متغیر بود. بیشترین و کمترین محتوای پارتنولید به ترتیب در جمعیت های قم (وشنو) و گیلان (ماسوله) مشاهده شد. محتوای پارتنولید برای تمامی جمعیت ها در نمونه های کشت بافتی بیشتر از نمونه های طبیعی بود. یافته های این تحقیق می تواند برای تولید تجاری ترکیب دارویی پارتنولید در شرایط کنترل شده مورد توجه و بهره برداری قرار گیرد.