تاثیر عصاره گیاهان داروئی آویشن و رزماری بر انتقال مکانیکی ویروس موزائیک خیار و مقایسه اثر آنها با سالیسیلیک اسید

ویروس موزاییک خیار (Cucumber Mosaic Virus, CMV) از مهم ترین ویروس های آلوده کننده مزارع خانواده کوکوربیتاسه در سراسر جهان و ایران می باشد. این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار به منظور بررسی محلول‎پاشی عصاره‎ گیاهان دارویی، سالیسیلیک اسید و آب بر مقاوم‎سازی گیاه خیار به ویروس موزاییک خیار، در گلخانه ی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم در سال 1394 به اجرا درآمد. در هر تکرار برای اطمینان چهار بذر گیاه کشت گردید که در زمان مایه زنی دو گیاه حفظ و با غلظت 03/0 درصد مایه زنی و بقیه حذف شدند. پس از انجام تیمارها (شامل محلول‎پاشی عصاره‎های گیاه دارویی آویشن  با غلظت 03/0 درصد و رزماری با غلظت 03/0درصد ، سالیسیلیک اسید با غلظت 02/0 درصد و آب مقطر)، گیاهان مایه زنی شدند. پس از مایه زنی گیاهان، به مدت یک ماه در گلدان  تحت نظر بوده و میزان آلودگی گیاهان با آزمون الیزا بررسی و ثبت گردید. نتایج تجزیه واریانس داده ‎ها در ارتباط با اثر تیمارهای محلول‎پاشی بر کنترل آلودگی به ویروس موزاییک خیار در سطح احتمال یک درصد معنی‎دار گردید. نتایج مقایسه میانگین داده ‎ها نشان داد که عصاره گیاهان دارویی تاثیر بسزایی بر کاهش درصد آلودگی به ویروس موزاییک خیار دارد. بیشترین و کمترین تعداد نمونهی آلوده به ترتیب از تیمارهای شاهد (آب مقطر) و محلول‎پاشی با سالیسیلیک اسید به دست آمد، اگرچه از لحاظ آماری تیمار سالیسیلیک اسید تفاوت معناداری با عصاره آویشن نداشت. بر اساس نتایج به دست آمده، در تیمارهای محلول‎پاشی با سالیسیلیک اسید، عصاره آویشن، رزماری و آب مقطر میزان آلودگی به ویروس به ترتیب  3/33، 3/58، 7/66 و 33/88 درصد بود. تفاوت آماری معنا‎داری در ارتباط با این صفت بین تیمارهای محلول‎پاشی با سالیسیلیک اسید و عصاره آویشن، همچنین محلول‎پاشی با عصاره آویشن و رزماری با یکدیگر مشاهده نشد. بر اساس نتایج این تحقیق می توان عنوان کرد که با کاربرد سالیسیلیک اسید و سپس عصاره گیاه آویشن، آلودگی بیماری موزاییک خیار را تا حد زیادی می توان کنترل کرد.