ارزیابی کاربرد زئولیت بر عملکرد و کارآیی مصرف آب ذرت (.Zea mays L) تحت شرایط کم آبیاری

به منظور بررسی اثر کم آبیاری و زیولیت بر گیاه ذرت (Zea mays L.) در دو تاریخ کاشت اردیبهشت و تیرماه در سال 1396، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا شد. فاکتورها شامل زیولیت در دو سطح (صفر و 10 تن در هکتار) و کم آبیاری در هشت سطح شامل: تامین 100 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد به روش رایج، 75 و 50 درصد نیاز آبی طی رشد رویشی به روش رایج، 75 و 50 درصد نیاز آبی در دوره ی رویشی به روش جویچه ای یک درمیان ثابت، خشکی موضعی ریشه با 75 و 50 درصد نیاز آبی طی رشد رویشی به صورت جابه جایی جویچه های مرطوب در هر آبیاری، 75 درصد نیاز آبی در کل دوره رشد به روش جویچه ای یک درمیان ثابت بود. تیمار شاهد آبیاری دارای بیشترین عملکرد ماده ی خشک، تعداد دانه در بلال، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب بود و آبیاری رایج با 50 درصد نیاز آبی در دوره ی رویشی به ترتیب حدود 18، 29، 38، 26 و 19 درصد صفات فوق را کاهش داد. بیشترین کارآیی مصرف آب با 6/7 درصد افزایش نسبت به شاهد، در تاریخ کاشت دوم و تیمار آبیاری جویچه ای یک در میان ثابت بر اساس 75 درصد نیاز آبی در کل رشد، حاصل شد. به طورکلی نتایج نشان داد که تاریخ کاشت 12 تیرماه و کاربرد زیولیت اثر مطلوبی بر تمام صفات اندازه گیری شده داشت. عملکرد در کم آبیاری کاهش یافت اما با افزایش شاخص برداشت و کارآیی مصرف آب، آب مازاد ناشی از کم آبیاری می تواند صرف آبیاری اراضی بیشتر و افزایش تولید شود لذا استفاده از زیولیت به همراه تیمارهای جویچه ای یک در میان ثابت با 75 درصد نیاز آبی در دوره ی رویشی و کل رشد برای تاریخ کاشت دوم ذرت در منطقه بیرجند توصیه می شود.