استرس مالی و رشد بخش های اقتصاد ایران

نظر به وقوع استرس‏ های مالی مکرر در زیربخش‏ های مختلف سیستم مالی ایران، ضرورت طراحی یک شاخص استرس مالی مناسب و اندازه‏گیری و بررسی آثار آن بربخش های مختلف کشور احساس می‏ شود. در مطالعه حاضر، بررسی تاثیر استرس مالی بر رشد بخش ‏های اقتصادی (کشاورزی، صنعت و خدمات) در ایران در دستور کار قرار گرفته است. برای این منظور، از داده‏ های فصلی 1370:1 تا 1396:4 بخش‏های بانکی، بازارهای سهام و ارز استفاده و با بهره‏ گیری از روش تجزیه مولفه‏ های اصلی، وزن‏دهی اعتباری و نیز رویکرد واریانس ناهمسانی شرطی خود توضیح تعمیم یافته نمایی (EGARCH) به برآورد شاخص‏ های قیمتی و مقداری چندبعدی استرس مالی «در داخل» و «در میان» بخش‏های مختلف سیستم مالی (بخش بانکی، بازار سهام و بازار ارز) پرداخته شده است. سپس، تاثیر استرس مالی بر رشد بخشی با استفاده از مدل مارکوف-سوییچینگ بررسی شده است. نتایج حاکی از آن است که با وجود دوره ‏های استرس مالی شدید در ایران در بازه زمانی مورد نظر، تاثیر آن بر رشد بخش ‏های کشاورزی، صنعت و خدمات ناچیز و یا در بیشتر مواقع بی‏ معنی است. به ‏نظر می ‏رسد این نتایج مصداقی است از عدم کارکرد صحیح بخش اسمی و تاثیر نامحسوس آن بر بخش واقعی اقتصاد که ریشه در بانک محور بودن نظام تامین مالی، ناکارایی بازار سرمایه، مداخلات مختلف حاکمیت در بازار پول و سرمایه و... دارد.