اثر افزودن گیاه بارهنگ کبیر (Plantago major L.) بر قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه های تخمیر شکمبه ای و عملکرد بره های پرواری نژاد مهربان

 استفاده از آنتی بیوتیک ها و دیگر محرک های رشد به دلیل احتمال ظهور مقاومت آنتی بیوتیکی در باکتری های بیماری زا و تاثیری که می تواند بر سلامت جامعه انسانی داشته باشند، اتحادیه اروپا استفاده از آنها را در مزارع پرورشی محدود کرد. و شناسایی ترکیبات جایگزین برای آنها را در این صنعت تعیین نمودند. استفاده از افزودنی هایی نظیر گیاهان دارویی به عنوان عوامل ضد میکروبی می توانند جایگزین مناسبی در استفاده از آنتی بیوتیک ها باشند. گیاهان دارویی به دلیل خاصیت ضد میکروبی باعث بهبود فرآیند هضم، تخمیر و تولید حیوان می شوند. آزمایش حاضر با هدف افزودن گیاه بارهنگ کبیر در جیره بره های پرواری بر قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه-های تخمیر شکمبه ای و عملکردی انجام شد.

این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تیمار و 7 تکرار با استفاده از 21 راس بره نر نژاد مهربان حدودا 4 ماهه با میانگین وزنی 44/4±11/29 کیلوگرم، انجام گردید. جیره آزمایشی بر اساس جدول احتیاجات غذایی تنظیم شد. تیمارهای آزمایشی شامل جیره شاهد و جیره های 3 و 6 درصد در ماده خشک بودند. بره ها به طور تصادفی به سه گروه تقسیم و پس از یک دوره عادت پذیری 14 روزه، به مدت 90 روز در جایگاه انفرادی پروار شدند. جهت بررسی عملکرد رشد و پروار، وزن کشی بره ها قبل از شروع آزمایش و سپس هر 15 روز یکبار قبل از تغذیه صبح با اعمال 12 ساعت گرسنگی انجام شد. برای اندازه گیری قابلیت هضم ظاهری جیره ها، ماده خشک مصرفی، باقیمانده خوراک و کل مدفوع دفعی گوسفندان به صورت روزانه در طی 7 روز از اواخر دوره آزمایش ثبت گردید. جهت بررسی غلظت اسیدهای چرب فرار و نیتروژن آمونیاکی شکمبه در پایان دوره پروار با استفاده از سوند مری از شکمبه هر دام، 50 میلی لیتر مایع شکمبه جمع آوری شد و سپس pH نمونه ها توسط دستگاه pH متر اندازه گیری شد. غلظت نیتروژن آمونیاکی مایع شکمبه به روش تیتراسیون با اسید سولفوریک 1/0 نرمال و اسیدهای چرب فرار شکمبه با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی اندازه گیری گردید. برای شمارش پروتوزوآی شکمبه طبق روش دهوریتی انجام شد.

نتایج این تحقیق نشان داد، استفاده از گیاه بارهنگ کبیر باعث افزایش فاکتورهای عملکرد رشد نظیر خوراک مصرفی روزانه، افزایش وزن روزانه، وزن نهایی کل دوره و ضریب تبدیل خوراک گردید. اگر چه استفاده از گیاه بارهنگ کبیر اثر معنی داری بر روی قابلیت هضم ظاهری ماده خشک، ماده آلی، پروتیین خام و NDF نداشت ولی از لحاظ عددی افزایش یافته بود. از طرف دیگر افزودن گیاه بارهنگ کبیر در جیره بر مجموع و الگوی اسیدهای چرب فرار در مایع شکمبه، غلظت نیتروژن آمونیاکی و تراکم پروتوزوآ تاثیر معنی داری داشت، اما بر روی pH مایع شکمبه روند کاهشی غیر معنی داری نشان داد.

به طور کلی اثر افزودن گیاه بارهنگ کبیر بر قابلیت هضم مواد مغذی، فراسنجه های تخمیر شکمبه ای و عملکرد بره های پرواری نشان داد که استفاده از گیاه بارهنگ کبیر به خصوص در سطح 6 درصد در جیره بره های پرواری می تواند باعث بهبود عملکرد و فراسنجه-های تخمیری شود.