چالش ها و موانع جرم انگاری و کیفر جنایات ناقض حقوق بشردوستانه

حقوق بشردوستانه مجموعه ای از قواعد عرفی بین المللی است که ناظر بر رفتار قوای متخاصم در منازعات مسلحانه می باشد و به نوعی جایگزین مفهوم حقوق جنگ گردیده است. رعایت حقوق بشردوستانه بدون در نظر گرفتن رنگ، نژاد، زبان و مذهب از یک سو این شاخه حقوقی را دارای ماهیت حقوق بشری می گرداند و از دیگر سو با انعقاد کنوانسیون های مختلف ماهیت حقوق بین المللی خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر بررسی چالش ها و موانع جرم انگاری و کیفر جنایات ناقض حقوق بشردوستانه در قلمرو نظام کیفری ایران است.

پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است.

یافته های پژوهش حاکی از آن است که در مسیر فرآیند یکسان سازی حقوقی نظام های داخلی و بین المللی، برخی چالش ها در حوزه جرم انگاری جنایات ناقض حقوق بشردوستانه و پاسخ های کیفری در ابعاد خارجی و داخلی و در محورهای تقنینی، قضایی و اجرایی موجود است. چالش ها عمدتا ریشه در ابعاد سیاسی، مبنایی، عقیدتی، حقوقی و ساختاری دارند که گاها با یکدیگر تقابل پیدا نموده و فرایند ادغام قواعد بین المللی را در نظام حقوقی داخلی دشوار می سازند. احصاء جرایم و تدوین حقوق کیفری بشردوستانه، تدوین قانونی خاص در جهت حمایت از زنان و کودکان در هنگام صلح و جنگ و تدوین پاسخ های کیفری متناسب و عادلانه با بهره گیری از اجتهاد پویا در فقه شیعه توام با توجه به قاعده حرمت تنفیر از دین و همچنین اصلاح ساختارهای قضایی از جمله راهکارهای اساسی در جهت برون رفت از چالش ها می باشد.