سخن مدیر مسئول

مرکز تخصصی علم کلام از مراکز وابسته به شورای عالی و مرکز مدیریت حوزه‎های علمیه است که تحت اشراف حضرت آیت الله العظمی سبحانی تبریزی (دام ظله) اداره می‏شود. شعبه اصلی و مرکزی آن در قم و در موسسه آموش عالی امام صادق% است و در شهرهای دیگر نیز شعبه‏هایی دارد. در شعبه مرکزی در سطح 2، 3 و 4 از بین طلاب داوطب تحصیل در علم کلام دانش‎جو پذیرفته می‎شود.کلام تطبیقی بین المذاهب، وهابیت و کلام جدید و چند گرایش دیگر، رشته‏های زیر مجموعه آن است. این مرکز که از سال 1370 ش آغاز به کار کرده است تا کنون صدها دانش‏جو و دانش‏پژوه در علم کلام را تربیت کرده و به جامعه علمی تحویل داده است که بسیاری از آنان در مراکز آموزشی و پژوهشی حوزوی و دانشگاهی به تدریس، تالیف و تحقیق در مباحث کلامی اشتغال دارند.نظام تعلیم در مرکز بر پایه آموزش و پژوهش استوار است که متناسب با سطوح تحصیلی، اولویت آموزش و پژوهش نسبت به یکدیگر متفاوت است.  بر این اساس، در سطح چهار، پژوهش وجه غالب را دارد. البته، این سیاست‎گذاری نظام تعلیمی است، ولی سبک و روش ویژه اساتید در این خصوص تاثیرگذار است. از باب نمونه، یکی از مواد درسی سطح چهار، روش شناسی علم کلام است که این‏جانب عهده‏دار تدریس آن بوده‏ام. در این درس که اصل بر پژوهش بوده است، هر یک از دانش‏پژوهان موظف به نوشتن تحقیقی در زمینه روش‎شناسی یکی از متکلمان امامیه بوده‎اند، و تا کنون مقالات بسیاری در این‎باره نگارش یافته که شماری از آنها در فصلنامه علمی - پژوهشی کلام اسلامی چاپ و منتشر شده است و انشاءالله مجموع آنها در چند جلد کتاب چاپ و منتشر خواهد شد. کتاب «روش‏شناسی علم کلام» که در سال قبل از سوی کتاب سال حوزه مورد تقدیر قرار گرفت، نیز محصول همین روش است، یعنی مباحث توسط این‏جانب تدوین گردید و در دوره‏های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت، تا اینکه با این سبک و سیاق نگارش یافت.ماده درسی دیگری که در سطوح سه‏گانه در مرکز کلام تدریس می‏شود، مهدویت است. کتاب «مهدویت از دیدگاه اسلام و ادیان» محصول چندین دوره تدریس این ماده درسی به روش آموزشی - پژوهشی در سطح 3 می‎باشد. در سطح چهار که مباحث تخصصی‏تر انجام می‎شود مسایل ویژه‏ای از مهدویت با اولویت روش پژوهش، با راهنمایی اساتید و توسط دانش‏پژوهان بررسی و تحقیق می‏شود. یکی از این مسایل، بررسی ادله وجود امام عصر. است که در دوره اخیر این جانب عهده‏دار تدریس آن بودم. مقالات این شماره فصلنامه علمی - پژوهشی کلام اسلامی محصول این تحقیقات است.ادله وجود امام عصر. به دو دسته عقلی و نقلی تقسیم می شود. دلیل عقلی وجود امام عصر، بر «ضرورت وجود امام معصوم در هر زمان، و اینکه حق در هر مساله‎ای از امت اسلامی بیرن نیست» استوار است. از آن‎جا که چنین مصداقی از امام در هیچ‏یک از مذاهب اسلامی، غیر از مذهب امامیه وجود ندارد، مصداق آن، همان امام دوازدهم شیعه امامیه است، زیرا در غیر این صورت، حق در باب امامت، در امت اسلامی نخواهد بود، که نادرستی آن مبرهن و اجماعی است.[1]دلایل نقلی وجود امام عصر. نیز دو دسته‏اند: دلایل نقلی عام و خاص. ادله نقلی عام، ادله‏ای هستند که به امام عصر. اختصاص ندارد، بلکه مربوط به همه امامان اهل بیت(می‎باشند، مانند حدیث ثقلین، حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه»، حدیث امان و حدیث دوازده خلیفه.[2] و ادله نقلی خاص، ادله‎ای هستند که به وجود امام عصر. اختصاص دارند، شماری از این ادله به صورت مختصر در کتاب «مهدویت از دیدگاه اسلام و ادیان» تبیین شده است.از مقالات شش‎گانه این شماره فصلنامه علمی - پژوهشی علم کلام، مقاله مربوط به حدیث «من مات»[3] از ادله نقلی عام، و سایر مقالات، ادله خاص می‎باشند. گزارش‎های مربوط به ولادت امام عصر. و دیدارهایی که با او در زمان امام حسن عسکری% انجام گرفته است، دیدارهایی که پس از امام عسکری% و در دوران نیابت خاصه واقع شده است، روایات مربوط به غیبت امام عصر.، روایات مربوط به معرفی امام پسین توسط امام پیشین، و روایات مربوط به نزول فرشتگان در شب قدر، عناوین و محورهای ادله خاص‎اند. اللهم عجل لولیک الفرج  [1] . برای آگاهی بیش‎تر در باره این دلیل، ر.ک: مهدویت از دیدگاه اسلام و ادیان، ص 116 -123، و فصلنامه انتظار موعود، شماره 32.[2] . برای آگاهی از این ادله به کتاب «امامت اهل بیت از دیدگاه قرآن و روایات»  از همین نویسنده رجوع شود.[3] . در شماره 38 فصلنامه انتظار موعود، مقاله‏ای با عنوان «تحلیل و بررسی مرگ جاهلی و معرفت امام زمان.، به قلم این‎جانب، چاپ شده است، اما مقاله کنونی مشتمل بر مطالب جدیدی است.