زعفران و تغییر اقلیم؛ نگاهی به تغییرات نیاز آبی آن با استفاده از روش الگوریتم های هوشمند

این مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر نیاز آبی گیاه زعفران را در 13 منطقه ی خراسان جنوبی و خراسان رضوی برای سه دوره ی زمانی 2030-2050، 2055-2075 و 2080-2100 با استفاده از الگوریتم های ترکیبی ANN-NSGA-II و ANN-ICA بررسی می کند. این تحقیق برای اولین بار به محاسبه نیاز آبی زعفران براساس تغییر اقلیم با استفاده از مدل های CMIP6 و سناریوهای SSP245 و SSP585 پرداخته است. علاوه بر آن برای اولین بار به محاسبه پارامترهای اصلی مدل های CMIP6 برای پیشنمایی متغیرهای اقلیمی پرداخته است. برای ریزگردانی و درون یابی فضایی داده های CMIP6 به ترتیب از روش ریزگردانی آماری و تکنیک وزن دهی فاصله معکوس استفاده شد. از مدل ANN-NSGA-II برای انتخاب پارامترهای مناسب و از مدل ANN-ICA برای پیشنمایی آینده متغیرهای اقلیمی و درنهایت از مدل کراپ وات برای محاسبه نیاز آبی زعفران استفاده شد. نتایج انتخاب پارامترها نشان داد، پارامترهای Hfls و Hfss در 90 درصد موارد برای پیشنمایی آینده انتخاب شدند.  میانگین درصد کاهش بارش و افزایش دمای بیشینه و کمینه مدل های GFDL-CM4، MIROC6 و NorESM2-LM در سناریو SSP245 به ترتیب برابر با (6/8، 1-، 10)، (10، 7/5، 7/8) و (6/6، 6/0، 1/9) و در سناریو SSP585 به ترتیب برابر با (7/5، 6/5، 13)، (12، 4/2، 6/11) و (2/8، 7/4، 3/17) محاسبه شد. نیاز آبی در 90 درصد ایستگاه ها، GCMs و سناریوها نسبت به دوره ی پایه افزایش یافت. بیشترین افزایش نیاز آبی در گلمکان به میزان 1/87 میلیمتر برای مدل MIROC6 و دوره ی زمانی 2055-2075 بدست آمد.