تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات و انرژی های تجدیدپذیر بر هزینه های سلامت در ایران

بسیاری از مطالعات رابطه بین رشد اقتصادی، آلودگی محیط زیست و هزینه های سلامت را با ادغام متغیرهای مختلف بررسی کرده اند. با این حال، نقش فناوری اطلاعلات و ارتباطات و مصرف انرژی های تجدید پذیر بر هزینه های سلامت نادیده گرفته شده است. بنابراین، هدف از این مطالعه بررسی رابطه کوتاه مدت و بلند مدت بین  هزینه های سلامت، آلودگی محیط زیست، رشد اقتصادی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و مصرف انرژی های تجدیدپذیر در ایران است.

مواد و روش ها:

این مطالعه به صورت توصیفی - تحلیلی و کاربردی با استفاده از داده های سری زمانی مستخرج از بانک جهانی و مرکز آمار ایران طی سال های 1398-1360 انجام شد. در این مطالعه از مدل خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL)  برای ارزیابی رابطه بلندمدت و کوتاه مدت ، آزمون های ریشه واحد و آزمایش های تشخیصی (CUSUM) و (CUSUMQ)  و رگرسیون همجمعی کانونی (CCR)، حداقل مربعات پویا (DOLS)، و حداقل مربعات کاملا اصلاح شده (FMOLS) برای تایید اعتبار و قابلیت اطمینان نتایج حاصل از برآوردهای ADRL  در نرم افزار Eviews12 استفاده شد.

نتایج برآورد به روش ARDL  نشان داد که در بلند مدت انتشار دی اکسیدکربن و رشد اقتصادی به ترتیب با ضریب 0.829 و 1.065 تاثیر مثبت بر هزینه های سلامت دارند. مصرف انرژی های تجدید پذیر با ضریب 0.0808- نقش منفی و معنی داری در کاهش هزینه های سلامت ایفا می کند. ضریب 0.0286-  به دست آمده برای متغیر فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح 95 درصد حکایت از کاهش هزینه های سلامت به موازات گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد. نتایج کوتاه مدت نیز نشان داد که COE با مقدار ضریب 0.193 تاثیر مثبتی بر HE دارد. علاوه بر این، EG نیز با ضریب 0.828 تاثیر مثبتی بر HE دارد. همچنین، ICT و REC  با ضرایب 0.199- و 0.080- تاثیر منفی بر HE دارند. CUSUM و CUSUMQ ثبات پارامترها را و رگرسیون های CCR، DOLS و FMOLS نتایج حاصل از روش ADRL را تایید نمودند.

افزایش رشد اقتصادی و انتشار دی اکسیدکربن تاثیرمثبت و مصرف انرژیهای تجدیدپذیر و فناوری اطلاعات تاثیر منفی کوتاه مدت و بلندمدت بر هزینه های سلامت داشتند. بنابراین سیاست حفظ پایداری و کاهش آلودگی های زیست محیطی و تمرکز در پروژه های انرژی های تجدیدپذیر و همچنین سرمایه گذاری در تجهیزات و زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهت کاهش هزینه های سلامت مفید خواهد بود.