بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی ها در ایران: مطالعه ای فراتحلیل

تعاونی ها می توانند زمینه مناسب برای توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در جامعه را فراهم کنند. با درنظرگرفتن فراوانی و تنوع پژوهش های انجام شده در زمینه موفقیت تعاونی ها در ایران، انجام دادن تحقیقات ترکیبی نظیر فراتحلیل در این حوزه ضروری به نظر می رسد. سوال پژوهش حاضر این است که در تحقیقات انجام شده چه عواملی بر موفقیت تعاونی ها در جامعه ایران بیشترین تاثیر را می گذارند؟ این پژوهش با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعه آماری تحقیق همه تحقیقات معتبر علمی (شامل مقالات، طرح های پژوهشی و پایان نامه) بودند که در سال های 1380 تا 1399 با موضوع موفقیت تعاونی ها منتشر شدند. براساس معیارهای ورود مطالعات به پژوهش و خروج از آن، 50 پژوهش انتخاب شدند و با نرم افزار جامع فراتحلیل CMA2 تحلیل شدند. یافته ها نشان داد در تحقیقات مرورشده، متغیرهای مستقل در چهار دسته اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و ساختاری-قانونی قرار می گیرند. در دسته اجتماعی، متغیرهای اعتماد اجتماعی و مشارکت اعضا به ترتیب با اندازه اثر 66/0 و 43/0 بیشترین تاثیر را بر موفقیت تعاونی ها می گذارند. در دسته مدیریتی، متغیرهای روابط و همکاری تعاونی ها و همچنین سابقه اعضا و مدیران به ترتیب با اندازه اثر 45/0 و 36/0 بیشترین تاثیر را بر موفقیت تعاونی ها دارند. در دسته اقتصادی، متغیر سرمایه تعاونی ها با اندازه اثر 33/0 بیشترین تاثیر را بر موفقیت تعاونی ها دارد. بیشترین تاثیر متغیرهای دسته ساختاری-قانونی عبارت است از: دانش و آگاهی درباره تعاونی ها و عملکرد اداره تعاون منطقه به ترتیب با اندازه اثر 49/0 و 40/0. مدل نهایی مستخرج از نتایج تحقیق نشان داد که ابتدا عوامل ساختاری-قانونی و سپس عوامل اجتماعی می توانند نقش مهمی در عوامل مدیریتی و اقتصادی و درنهایت موفقیت تعاونی ها داشته باشند.