بررسی اثر میزان رطوبت، رس خاک و شوری بر جوانه زنی و رشد گونه اسپرسی همدانی Hedysarum criniferum Boiss تحت شرایط گلخانه و رویشگاه

در اکوسیستم های مرتعی، بررسی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر جوانه زنی و رشد گونه های باارزش به منظور مدیریت، اصلاح و احیای مراتع ضروری است. ازاین رو در مطالعه حاضر تاثیر فاکتورهای دوره آبیاری، شوری آب و درصد رس بر جوانه زنی بذر و ارتفاع نشا های گونه اسپرسی همدانی Hedysarum criniferum به عنوان یکی از گونه های بومی و خوش خوراک مراتع ایران بررسی شد. ازاین رو آزمایشی بر پایه فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه فاکتور دوره آبیاری در سه سطح 7، 10 و 14 روزه، شوری آب در سه سطح کمتر از 1 (4/0)، 2 و 4 دسی زیمنس بر متر و تغییرات رس خاک در سه سطح 0، 10 و 20% و سه تکرار در گلخانه دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1398 انجام شد. منحنی عکس العمل این گونه نیز نسبت به شرایط بارش، شوری آب و میزان رس خاک در 8 رویشگاه این گونه در 5 استان کشور با استفاده از روش مدل خطی تعمیم یافته (GLM) بررسی شد. نتایج نشان داد که از بین سه تیمار فوق تنها تیمار دوره آبیاری بر طول نشا های جوانه زده و درصد جوانه زنی گونه اسپرسی همدانی تاثیر معنی داری داشتند (5% = α)، به طوری که بیشترین درصد جوانه زنی و ارتفاع نشا های جوانه زده در دوره آبیاری 7 روزه مشاهده شد. در طول این دوره آبیاری به طور متوسط ارتفاع نشا ها 93/4 سانتی متر و جوانه زنی بذر 77/77% برآورد شد. عکس العمل گونه نسبت به این عوامل در شرایط رویشگاه نشان داد که ارتفاع و تراکم گونه ها نسبت به افزایش میزان بارندگی و EC به ترتیب افزایشی و کاهشی بود، درحالی که عکس العمل این گونه نسبت به افزایش رس خاک روند کاهشی و بعد از آن افزایشی بود. این مطالعه نشان داد که در شرایطی که بارندگی کافی نیست، آبیاری بر رشد بذور و زنده مانی گونه اسپرسی همدانی تاثیر بسزایی دارد و بذرپاشی یا کپه کاری این گونه زمانی قابل توصیه است که پس از آن احتمال بارندگی بالا باشد.