بررسی انسجام در ساختار نحوی شعر مقاومت (مطالعه موردی شعر بسیسو، فیتوری و صائغ)

انسجام اجزای شعر، از جمله مسایلی است که وحدت ارگانیک قصیده را پدید می آورد. یکپارچگی متن شعری، محصول عوامل مختلفی است که در این میان، ساختارهای همپایه نقش مهمی در آن ایفا می کنند؛ به عبارت دیگر وجه ادبی متن شعری حاصل همپایگی نحوی است. از آنجا که شعر مقاومت از عالی ترین مفاهیم انسانی در جهان عرب به شمار می رود، لذا بررسی محتوایی و پرداختن به ابعاد ساختاری متن و هماهنگی میان اجزای آن مهم می نماید. پژوهش حاضر تلاش دارد با شیوه ی توصیفی-تحلیلی و با گزینش بیست قصیده از سه شاعر مقاومت (معین بسیسو و محمد الفیتوری و عدنان الصایغ) از سه کشور مختلف، به بررسی چگونگی پیوند ساختار نحوی موجود در این مضمون شعری بپردازد؛ در این راستا تنها واحدهای زبانی بزرگتر-جملات- را مبنا قرار می دهد تا جلوه های انسجام براساس وحدت معنایی، حروف همپایه ساز و پیوندهای شرطی بیان گردد. از سویی تفاوت در حوزه ی جغرافیایی این شاعران، جهان بینی و نوع پیوند میان جملاتشان را برای خواننده آشکار خواهد کرد. نتایج پژوهش نشان می دهد هماهنگی و پیوندهای شرطی و علی و معلولی از شاخصه های سبکی شعر فیتوری است که خوشه وار در ساختار قصاید وی ظاهرگشته و حروف همپایه ساز عطفی در پیوند میان جملات نقش اساسی دارد، حال آنکه ساختار گسسته و بدون حروف همپایه ساز در شعر بسیسو غلبه دارد که این امر در درجه ی نخست ناشی از روحیه مبارز و سازش ناپذیر شاعر است که به شعر وی سرعت می بخشد و حضور حروف همپایه ساز را کم رنگ تر می کند. صایغ نیز با بهره گیری از عنصر همپایگی و در آمیختگی دو دنیای متفاوت (جنگ و عشق)، میان اندیشه و عاطفه ی خود پیوند ایجاد می کند؛ پیوند بافتار شعری وی حاصل عواطف و معانی است که دو عنصر مادی و معنوی را به یکدیگر گره زده و وحدت معنایی و انسجام جملات شعری وی را فراهم می سازد.