خوانش پس کنشانه ی قصیده ی «اللوفر» از حلمی سالم بر پایه ی الگوی نشانه شناسی مایکل ریفاتر

نشانه شناسی ادبی یکی از روش های نوین نقد ادبی است که به بررسی نظام دلالتی آثار ادبی می پردازد. مایکل ریفاتر یکی از نظریه پردازان نشانه شناسی است که با ارایه ی الگوی دقیق خود، ابزار مناسبی را برای بررسی لایه های عمیق معنایی شعر در اختیار پژوهشگران ادبیات قرار داده است. حلمی سالم از شاعران نوگرای مصری است که رویکردی انتقادی و اعتراض آمیز بر بیشتر اشعارش چیرگی دارد و شعر اللوفر یکی از اشعار انتقادی او می باشد که پر از دلالت های شعری است و در آن به شکلی آشکار و پنهان، به تاثیرات منفی استبداد داخلی و استعمار غرب بر مردم مصر اشاره کرده است. در لایه های ثانویه ی این قصیده، پیام های سیاسی بسیاری نهفته شده که با خوانش سطحی و اولیه قابل فهم نیستند و نیاز به خوانش ثانویه دارند. لذا با کشف انباشت ها و منظومه های توصیفی این قصیده و بازنمایی تداعی های واژگانی و معنایی آن، ماتریس ساختاری این قصیده ترسیم می شود و چارچوب اندیشگانی حلمی سالم بیان می گردد . این پژوهش با شیوه ی توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای انجام می گیرد و این قصیده را با الگوی نشانه شناسی ریفاتر و قالب دو خوانش اکتشافی و پس کنشانه تحلیل می نماید. بر اساس یافته های پژوهش، حلمی سالم با استفاده از شبکه ای از نشانه های شعری در درون متن، پیام های اصلی را با زبانی ادبی و پوشیده بیان کرده است. بنابر الگوی ریفاتر رابطه ی انباشت ها و منظومه های توصیفی این شعر ماتریس ساختاری آن را این گونه ترسیم می کند که شاعر در آغاز با یک گذشته نگری، به انتقاد از دیکتاتوری حاکمان مصر می پردازد و در ادامه، توطیه های استعمار غرب و سیاست های توسعه طلبانه ی آنها را نکوهش می کند و در پایان با برانگیختن احساس انقلابی مصریان، آنها را به بیداری و خیزش علیه ستم و ناعدالتی فرا می خواند.