طراحی و اعتباریابی الگوی تولید محتوای محیط واقعیت افزوده با تاکید بر رویکرد سازنده گرایی

پیشینه و اهداف :

 با توجه به نیاز روزافزون یادگیرندگان به فناوری های نوین دیجیتالی در آموزش، به ویژه فناوری واقعیت افزوده که پتانسیل های قابل توجهی دارد؛ نارسایی محتواهای الکترونیکی رایج، عدم برخورداری آن ها از اصول و استانداردهای آموزشی و فقدان الگوی مناسب تولید محتوای واقعیت افزوده در آموزش با رویکرد سازنده گرایی براساس مطالعات صورت گرفته، پژوهشگران ضرورت دیدند به منظور پر کردن این خلا و یافتن راه حل مساله، پژوهشی با هدف طراحی و اعتباریابی الگوی تولید محتوای محیط واقعیت افزوده با تاکید بر رویکرد سازنده گرایی انجام دهند.

پژوهش حاضر براساس هدف، کاربردی و براساس روش، آمیخته یا ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی بود. جهت استخراج مولفه های الگو از روش تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی استفاده شد. در بررسی متون و مقاله ها روش مرور نظام مند و برای تعیین اعتبار درونی روش پیمایشی نظرسنجی به کار رفت. جامعه آماری برای تحلیل محتوا شامل منابع علمی، کتب، مقالات، رساله ها و اسناد معتبر علمی در زمینه واقعیت افزوده بین سال های 2022-2000 بود. با انتخاب کلمات کلیدی مرتبط با موضوع، جستجو در پایگاه های استنادی داخلی و خارجی صورت گرفت. نمونه آماری به روش هدفمند انتخاب شد و شامل 232 مورد بود. جامعه آماری برای مصاحبه شامل اساتید، متخصصین و تولید کنندگان واقعیت افزوده بود و نمونه آماری از جامعه مورد نظر با روش نمونه گیری هدفمند به تعداد 21 نفر انتخاب شد. همچنین جامعه آماری جهت اعتباریابی الگو شامل متخصصین واقعیت افزوده و اساتید دانشگاه بود که نمونه آماری از بین آن ها با روش نمونه گیری هدفمند به تعداد 33 نفر انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته سنجش اعتبار درونی و مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. برای پایایی بین کدگذاران از دو روش بازکدگذاری و کدگذار دوم استفاده شد. روایی محتوایی پرسش نامه توسط متخصصین تایید شد. به منظور تعیین ضریب پایایی پرسش نامه از آزمون آلفای کرونباخ و برای تعیین اعتبار درونی الگو، از فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد، خطای استاندارد میانگین و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد.

در روش اول بازکدگذاری پایایی کدگذاران 91 درصد و در روش دوم 87 درصد محاسبه شد. شاخص نسبت روایی محتوایی 93 درصد و شاخص روایی محتوایی 96 درصد به دست آمد. ضریب پایایی پرسش نامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ 96 درصد به دست آمد. مقدار آزمون تی برای تمام سوال ها مثبت بوده و با توجه به سطح معناداری به دست آمده (0.001 :Sig)، تفاوت میانگین سوال ها با میانگین نظری معنادار بود. نتایج تحلیل محتوا نشان داد تعداد 13 مقوله اصلی و 55 زیر مقوله برای الگوی تولید محتوای واقعیت افزوده استخراج شد. مقوله های اصلی الگوی تولید محتوای واقعیت افزوده شامل مدیریت، طراحی آموزشی، طراحی محیط های یادگیری سازنده گرا، اصول طراحی چند رسانه ای، کنترل بار شناختی، طراحی فنی، تولید، اجرا، نمایان سازی (نمایش)، انتشار، توسعه، ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی است.

با مشخص شدن زیر مقوله ها و مقوله ها، ابتدا یک الگوی مفهومی و سپس یک الگوی روندی طراحی شد. نوآوری الگوی طراحی شده جامعیت در طراحی آموزشی و فنی، توجه همزمان به ابعاد آموزشی و فنی است. در الگوی مذکور مقوله های مربوط به ابعاد آموزشی به صورت محیطی و مقوله های مربوط به ابعاد فنی به صورت مرکزی قرار گرفته اند. نتایج تحلیل آماری نشان داد که از دیدگاه متخصصین الگوی طراحی شده از اعتبار بالایی برخوردار بوده و اعتبار آن تایید شد. بنابراین پیشنهاد می شود از این الگو برای تولید محتوای واقعیت افزوده الکترونیکی، به ویژه زمانی که آموزش های مبتنی بر موقعیت، مبتنی بر رویکرد سازنده گرایی و با محتوای واقعیت افزوده طراحی شده اند، استفاده شود.