تاثیر گسست لغت نامه نویسی (دو قرن اول ه.ق) بر قطعیت تفسیر کنونی قرآن

اجتهاد از قرآن و حدیث، می تواند دو رویکرد داشته باشد: یک: شرایطی که اشخاص برای رسیدن به مرحله و قوه اجتهاد نیاز دارند. دو: شرایطی که مجتهدین برای اجتهاد در متن دینی با آن روبرو می شوند؛ یعنی، وجود یا عدم وجود زمینه امکان اجتهاد قطعی از متن دینی است. اجتهاد سالم و قابل قبول، باید شرایط هر دو رویکرد را به طور کامل دارا باشد؛ و خلل در هر کدام از این شرایط، می تواند قطعیت اجتهاد دینی را تحت الشعاع قرار دهد. تفسیر کنونی گزاره های قرآن و حدیث، مآلا متکی به اجتهاد لغت نامه نویسان دو قرن بعد از حیات پیامبر (ص) می باشند. بنابراین، با وجود این گسست تاریخی لغت و نبود لغت نامه های متعدد هم عصر پیامبر (ص)، هیچ الزامی وجود ندارد که اجتهاد لغوی دو قرن بعد از پیامبر (ص)، که اکنون مورد استفاده ماست، با واقع معنوی زبان صدر اسلام یکی باشد. پس، حتی اگر مجتهدین متون دینی در اجتهاد شخصی خود به راه صواب باشند، چون شرایط تفسیر متن مهیا نیست؛ تفسیر کنونی متن و گزاره های قرآن و حدیث آنها، اساسا قطعیت ندارند؛ و حداکثر، می توانند ظنی باشد