ارزیابی احتمال خطر شوری آب های زیرزمینی در دشت های جنوبی آبخیز بختگان با مدل های آماری، داده مبنا و تحلیل سلسله مراتبی فازی

مسایل مرتبط با پیاده سازی سیاست های ملی در زمینه ی کاهش آسیب های طبیعی در کشورهای توسعه یابنده نگرانی فراگیری است. در این پژوهش عامل های موثر بر خطر، آسیب پذیری و احتمال خطر (ریسک) شوری آب های زیرزمینی در دشت های جنوبی آبخیز بختگان با مساحت 6137 کیلومترمربع با دو مدل شاخص آماری و الگوریتم رده بندی درخت تصمیم، و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی ارزیابی شد. در گام نخست با بررسی داده های کیفی آب های زیرزمینی از 124 چاه، نقطه های رخ داد شوری آب های زیرزمینی (بر مبنای شاخص هدایت الکتریکی) شناسایی شد. روش حذف ویژگی بازگشتی برای یافتن و انتخاب کردن ترکیب اصلی شاخص ها در تهیه ی نقشه های خطر شوری آب های زیرزمینی به کار برده شد. پس از تعیین کردن اهمیت هر شاخص با محاسبه ی آزمون جک نایف، نقشه ی خطر شوری آب های زیرزمینی با دو مدل شاخص آماری و الگوریتم رده بندی درخت تصمیم پیش بینی شد.  اندازه ی آسیب پذیری منطقه به شوری آب های زیرزمینی با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی سنجیده شد. برای ارزیابی کارکرد مدل های دومتغیری و اعتبارسنجی مدل سازی ها آماره های حساسیت، ویژگی، صحت و ضریب کاپا، و برای مدل های چندمتغیره چهار معیار ضریب تعیین، ضریب تطابق، ضریب کلینگ گوپتا، و ضریب همبستگی به کار برده شد. نقشه ی احتمال خطر شوری آب های زیرزمینی از روی هم گذاشتن نقشه های خطر و آسیب پذیری تهیه شد. نتیجه ها نشان داد که 4/13 کیلومترمربع از منطقه های آبیاری شده در رده ی احتمال خطر بسیار زیاد است، که بیش ترین مساحت در میان کاربری های گوناگون با آسیب پذیری خیلی زیاد است. برپایه ی نتیجه ی این پژوهش می توان گفت که تدوین طرح های جامع مدیریتی، نظارت و پایش فعالیت های اجرایی مانند تغییر کاربری ها، یا درنظر گرفتن شرایط حاکم در پیاده سازی کنش های احیایی ممکن است به مهار و مدیریت کردن احتمال خطر این منطقه ها کمک شایانی کند.