بررسی و تعیین ارزش اقتصادی ذخیره کربن در پیکره و خاک رویشگاه دو گونه درمنه دشتی (Artemisia sieberi) و وشا (Dorema ammoniacum) در مراتع منطقه دره باز شهرستان سرایان، خراسان جنوبی

از آنجا که امروزه توسعه پوشش گیاهی، به عنوان ساده ترین و ارزان ترین روش ذخیره کربن مازاد جو مطرح است، تعیین ذخیره کربن گونه ها، نقش مهمی در برنامه ریزی و تعیین ارزش خدمات اکوسیستمی پوشش گیاهی مراتع خواهد داشت. در این راستا، هدف از این تحقیق برآورد میزان ذخیره کربن دو گونه درمنه دشتی (Ar. sieberi) و وشا (D. ammoniacum)، تعیین ارزش اقتصادی حاصل از ذخیره کربن این دو گونه و مشخص کردن سهم هر یک از اندام هوایی، اندام زیرزمینی و خاک در میزان ذخیره کربن در مراتع منطقه دره باز شهرستان سرایان خراسان جنوبی می باشد. برای این منظور با نمونه برداری خاک و پوشش گیاهی از طریق استقرار ترانسکت و پلات به روش تصادفی-سیستماتیک، تعداد 10 پایه از دو گونه درمنه دشتی و وشا انتخاب و خصوصیات رویشی و اندام هوایی و زیرزمینی هر یک به طور کامل نمونه گیری شد. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و ضریب تبدیل ترسیب کربن هر اندام گیاهی به صورت جداگانه توسط روش احتراق تعیین گردید. همچنین درصد کربن آلی خاک با روش والکی بلک اندازه گیری شد. در ادامه، با استفاده از روش ارزش گذاری مخارج انتشار کربن و لحاظ کردن ارزش پولی 3/25 دلار برای هر تن ذخیره کربن، ارزش اقتصادی آن تعیین گردید. نتایج نشان داد که مقدار کل ذخیره کربن در اندام هوایی و زیرزمینی مربوط به گونه وشا به ترتیب 9/40 و 9/248 و در اندام هوایی و زیرزمینی مربوط به گونه درمنه دشتی به ترتیب 9/1170 و 238 تن است. همچنین مقدار ذخیره کربن خاک زیر تاج پوشش گونه درمنه دشتی و وشا به ترتیب 13/23 و 38/12 کیلوگرم در مترمربع برآورد گردید که نسبت به فضای باز (شاهد= 29/6 کیلوگرم در مترمربع) اختلاف معنی داری را نشان داد (p≤0.01). ارزش ریالی ذخیره کربن برای اندام هوایی و زیرزمینی درمنه دشتی و وشا به ترتیب برابر 8، 6/1 و 02/0، 7/1 میلیارد ریال و همچنین ارزش اقتصادی ذخیره کربن خاک زیر تاج پوشش درمنه دشتی و وشا برابر 1/26 و 14 میلیارد ریال برای کل مرتع (با مساحت 8732 هکتار) محاسبه شد. با توجه به ظرفیت بالای ذخیره کربن گونه درمنه دشتی، پیشنهاد می شود از این گونه برای احیاء مراتع مذکور و مراتع مشابه استفاده شود.