ارزیابی کالری دریافتی گروه های درآمدی مختلف خانوار تحت تاثیر سیاست جبران درآمد اسمی ناشی از شوک قیمت مواد غذایی منتخب

امنیت غذایی و تبعات جانبی آن موضوعی است که بطور مستقیم یا غیرمستقیم تمامی کشورهای جهان بویژه کشورهای در حال توسعه مانند ایران را با چالش های جدی مواجه ساخته است. با توجه به اهمیت تغذیه و مصرف مواد غذایی در برنامه ریزی بودجه خانوار و تاثیر مستقیم قیمت ها در آن، این مقاله درصدد بررسی اثرات شوک های قیمتی همراه با سیاست جبران درآمد اسمی بر امنیت غذایی خانوارها است. برای دستیابی به این هدف، چهار گروه مواد غذایی فرآورده های غلات (نان، برنج و ماکارونی)، فرآورده های دام (گوشت قرمز، گوشت سفید، لبنیات و تخم مرغ)، محصولات کشاورزی (سیب زمینی، سبزیجات، میوه جات و حبوبات) و محصولات فرآوری (روغن و شکر) به دلیل سهم بالا در سبد غذایی خانوارها در نظر گرفته شد. با استفاده از مدل تعادل چند بازاری، اثرات شوک های قیمتی این گروه از محصولات همراه با سیاست جبران درآمد اسمی بر میزان کالری دریافتی خانوارها به تفکیک گروه های درآمدی شهری، روستایی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که افزایش درآمد، الگوی مصرف خانوارهای فقیر را به سمت مصرف بیشتر فرآورده های دامی با فرض ثبات قیمت این محصولات و الگوی مصرف خانوارهای متوسط را به سمت مصرف بیشتر محصولات کشاورزی علی رغم افزایش قیمت این محصولات، سوق خواهد داد. در این راستا، نتایج نشان داد که حساسیت خانوارهای فقیر جامعه به ویژه خانوارهای فقیر روستایی به تغییرات درآمدی بسیار زیاد است و افزایش یا کاهش درآمد این گروه خانوارها می تواند نقش تعیین کننده ای در بهبود یا تضعیف امنیت غذایی آن ها داشته باشد. لذا پیشنهاد می شود که دولتمردان در شرایط بروز تورم در محصولات و مواد غذایی، از طریق اعطای یارانه و تخصیص بودجه لازم به خانوارهای فقیر به ویژه فقرای روستایی، نقشی مهم در جهت حمایت از این خانوارها ایفا نمایند. بطورکلی با توجه به تاثیرپذیری متفاوت خانوارها با سطوح مختلف درآمدی، لازم است، سیاست های حمایتی لازم، بر اساس سطوح درآمدی خانوار اتخاذ شود. بر این اساس پیشنهاد می شود سیاست های حمایتی که ترکیبی از سیاست های قیمتی و درآمدی جهت مدیریت تقاضای خانوارها مورد استفاده قرار گیرد.