الگوهای ارتباطات میان فردی والدین و فرزندان در خانواده (تحلیل تجربه فرزندان در خانواده ‏های تهرانی)

خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که در آن، فرزندان نوع و کیفیت ارتباطات میان فردی و کنش ارتباطی را با والدین خود تجربه می‏کنند. اعضای خانواده از طریق سازوکار ارتباطات میان فردی نیازها، خواسته‎ها، عواطف، نگرانی ها، دغدغه‎ها، تجربه‎ها، افکار، دیدگاه ها و احساسات خود را با یکدیگر در میان می گذارند؛ مشورت می کنند؛ تصمیم می گیرند؛ از همدیگر حمایت و پشتیبانی عاطفی و روانی می کنند و تضادها و تنش ها را رفع می‎کنند. هدف مطالعه پیش رو تحلیل الگوهای ارتباطات میان فردی والدین و فرزندان در خانواده است. بدین منظور، با رویکرد کیقی، مصاحبه‏های عمقی با هدف تحلیل تجربه زیسته 40 نفر از دانش آموزان دختر و پسر در مقطع متوسطه دوم در 10 دبیرستان دولتی در 5 نقطه شهر تهران صورت گرفت. تحلیل تجربه زیسته نوجوانان مورد مطالعه نشان می‎دهد که عمده‎ترین گفت وگوهای فرزندان و والدین در خانواده از نوع «گفت وگوی گزارش محور» یا اطلاع‎رسان درمورد «فعالیت‎های آموزشی و درسی فرزندان و اتفاقات مدرسه و یا فعالیت‏های روزمره اعضای خانواده» است. نتایج پژوهش حاکی ا‏ست که سه الگوی ارتباطات کلامی «گفت وشنودی و مشارکتی»، «الگوی مناظره‎ای و جدلی» و «الگوی تک‏گویی نصیحت‏محور و سرزنش آمیز» در روابط بین والدین و فرزندان قابل مشاهده است.