درمان الیگواسپرمی ایدیوپاتیک با داروهای آنتی استروژنیک

بیماران ناباروری که آنالیزی غیر طبیعی دارند و در درمان دارویی از کلومیفن سیترات استفاده می شود. این مطالعه با هدف لزوم تنظیم دوز داروهای آنتی استروژنیک (کلومیفن سیترات) بر اساس سطوح سرمی تستوسترون در درمان مردان نابارور مبتلا به اولیگواسپرمی ایدیوپاتیک ارزیابی شده است.
این مطالعه توصیفی در بیمارستان امام رضا (ع) از سال 1380 – 1379 انجام شده است. تعداد 160 مرد نابارور مبتلا به الیگواسپرمی ایدیوپاتیک، سه هفته پس از شروع درمان با 25 میلی گرم کلومیفن سیترات روزانه، سطح سرمی تستوسترون اندازه گیری شد. در 35 بیمار 9/21% (گروه II) سطح تستوسترون سرم بیش از 750mg/ml افزایش یافت که در 20 بیمار (گروه IIA) دوز کلومیفن به نصف کاهش داده شد (5 mg/d.12) و در 15 بیمار دیگر (گروه IIB) دارو با همان دوز اولیه ادامه یافت. در 125 بیمار (گروه I) سطح تستوسترون سرم کمتر از حد فوقانی طبیعی آن بود (750mg/ml) و درمان با همان دوز اولیه ادامه یافت. 6 ماه بعد، در هر سه گروه آنالیز مایع منی انجام و میانگین شمارش اسپرم بعد از 6 ماه درمان با استفاده از آزمون تی دانشجویی و جفت با نتایج قبل از درمان مقایسه شد.
6 ماه پس از درمان در گروه 1 میانگین شمارش اسپرم افزایش بارزی داشت. در بیماران گروه IIA سطوح سرمی تستوسترون 3 هفته بعد از کاهش دوز دارو کنترل و به زیر حد فوقانی طبیعی ((750mg/ml> کاهش یافته و میانگین شمارش اسپرم به طور قابل توجهی افزایش یافت. ولی در گروه IIB که دوز دارو تغییر داده نشده بود، سطوح سرمی تستوسترون همچنان بالاتر از حد فوقانی طبیعی باقی مانده و میانگین شمارش اسپرم نیز افزایشی نداشت.
در 9/21% بیماران مبتلا به الیگواسپرمی ایدیوپاتیک پس از درمان با داروهای آنتی استروژنیک سطوح تستوسترون به بیش از حد طبیعی افزایش می یابد که بالقوه اثر سویی بر افزایش شمارش اسپرم دارد. کاهش دوزاژ دارو در این گروه اولا ضروری است و در ثانی پس از تنظبم دوز دارو باعث ایجاد اثرات درمانی مشابه سایر بیماران می شود.