اثرات رفاهی تغییرات بودجه- خنثای ترکیب مالیاتی برای ایران

مالیات ها به عنوان یک ابزار سیاستی موثر برای دستیابی دولت ها به اهداف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مورد نظرشان می توانند از طریق اثرگذاری بر نحوه تولید و توزیع درآمد، سطح رفاه جامعه را تحت تاثیر قرار دهند. با این وجود، تاثیر انواع مختلف مالیات های مستقیم و غیر مستقیم الزاما یکسان نیست و بنابراین انتخاب ساختار و ترکیب بهینه مالیاتی بر حسب اهداف مورد نظر از اهمیت بالایی برای سیاست گذاری مالیاتی برخوردار است. در این راستا، هدف اصلی پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل پیامدهای رفاهی جایگزینی انواع مختلف مالیات ها با فرض ثابت ماندن بودجه دولت (یعنی تغییرات بودجه- خنثی در ترکیب مالیاتی) برای ایران است. برای این منظور، یک مدل تجربی چند-معادله ای تحت سناریوهای مختلف با استفاده از رویکرد خودرگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) و داده های مربوط به دوره زمانی 1397-1361 برآورد شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد جایگزینی بودجه- خنثای مالیات بر درآمد یا مالیات بر ثروت برای مالیات های غیر مستقیم منجر به افزایش رفاه اجتماعی در بلندمدت می شود. همچنین، جایگزینی بودجه- خنثای مالیات بر درآمد یا مالیات بر ثروت برای مالیات بر شرکت ها افزایش رفاه اجتماعی در بلندمدت را به دنبال دارد. این یافته ها حاوی دلالت های سیاستی مهمی در خصوص اصلاح ساختار مالیاتی کشور با هدف ارتقاء سطح رفاه جامعه هستند.