بررسی شیوع گواتر و میزان ید ادرار در دانش آموزان 6 تا 10 ساله شهر اهواز در سال 1381

گواتر ساده شایعترین بیماری اندوکرین در همه دنیا می باشد. ایران نیز به دلیل کمبود ید، یکی از مناطق گواتر اندمیک می باشد. مصرف نمک های ید دار از سال 1368 جهت کنترل و پیشگیری از عوارض کمبود ید در کشور آغاز شد. این مطالعه 13 سال پس از شروع مصرف نمک یددار، جهت پایش شیوع گواتر و میزان ید ادرار در 1800 دانش آموز 6-10 ساله شهر اهواز به روش نمونه گیری خوشه ایانجام شد. معاینه تیروئید و درجه بندی گواتر بر اساس تقسیم بندی سازمان بهداشت جهانی، توسط 4 دانشجوی پزشکی آموزش دیده، انجام و پرسشنامه ای شامل سن، جنس و مصرف نمک یددار، برای هر فرد پر شد.
ید ادرار در یک نمونه صبحگاهی در 75 نفر از دانش آموزان که به طور راندوم انتخاب شدند، به روش هضم اندازه گیری شد. تست های عملکرد تیروئید شامل تیروکسین(T4)، T3RU تری یدوتیرونین (T3) به روش RIA TSH و سطح فریتین سرم به روش IRMA در 75 دانش آموز بررسی شد. در جامعه مورد بررسی 52.5% از دانش آموزان پسر و 47.5% از دانش آموزان دختر بودند. شیوع گواتر در جمعیت مورد مطالعه 39.6% (712) نفر بود از این تعداد 17.3% گواتر Ia Stage و 18.4% Ib (جمعا 35.7% گواتر درجه I) و 3.8% گواتر درجه II داشتند و گواتر درجه سه مشاهده نشد. شیوع گواتر در دختران 43.5% و در پسران 35.9% بود که این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (P<0.001) و90.4% افراد از نمک های یددار استفاده می کردند. میانگین دفع ید ادرار در 75 نفر افراد مطالعه شده 26 میکروگرم در دسی لیتر بود. میانگین دفع ید ادرار در افراد فاقد گواتر 31، در افراد مبتلا به گواتر درجه Ia، 26 و در افراد مبتلا به گواتر درجه Ib، 21 و در افراد مبتلا به گواتر درجه II، 14 میکروگرم در دسی لیتر بود که اختلاف میانگین دفع ید ادرار در افراد فاقد گواتر نسبت به افراد مبتلا به گواترهای Ib و II از نظر آماری معنی دار بود. 9.3% افراد مورد بررسی دفع ید ادرار کمتر از 10 میکروگرم در دسی لیتر، 18.7% ید دفعی 20-10 میکروگرم در دسی لیتر و 72% ید دفعی بیش از20 میکروگرم در دسی لیتر داشتند. میانگین تست های عملکرد تیروئید به ترتیب در افراد سالم و مبتلا به گواتر: سطح T4 سرم 7.7 در مقابل 8.02 میکروگرم در دسی لیتر،184T3 در مقابل 186 نانوگرم در میلی لیتر، T3RU 32% در مقابل 33% و TSH 2.5 در مقابل mIU/ml 3.4در افراد سالم و مبتلا بود که به جز TSH هیچکدام اختلاف معنی داری نداشت (P<0.01)میانگین فریتین سرم در افراد مبتلا به گواتر و سالم به ترتیب 23.45 و 28.84 بود که از نظر آماری معنی دار نبود. مطالعه حاضر نشان داد که پس از 13 سال مصرف نمک یددار علیرغم این که ید ادرار در بیش از 90% افراد مورد مطالعه در حد طبیعی (بالای 10 میکروگرم در دسی لیتر) می باشد ولی هنوز شیوع گواتر در جمعیت مورد مطالعه (با وجود کاهش قابل توجه نسبت به مطالعات گواتر در زمان کمبود ید) در حد بالایی می باشد (39.6%) لذا عوامل دیگر ایجاد کننده گواتر را باید در این منطقه مطالعه کرد.