نقدی بر آرای برخی اندیشمندان مسلمان ذیل روابط چهارگانه علم و دین

چیستی و چگونگی رابطه میان علم و دین از چالش های مهم حوزه علم و معرفت در جهان اسلام و بالاخص کشورمان محسوب می گردد. بر اساس طبقه بندی معروفی که مورد وفاق بسیاری از اندیشمندان این حوزه است این رابطه در چهار دسته تعارض، تمایز، تعامل و وحدت قابل تقسیم بندی می باشد. این پژوهش به دنبال آن است که با استفاده از روش مطالعه کتابخانه ای و با اتخاذ رویکرد توصیفی- تحلیلی به این سوال پاسخ دهد که ذیل روابط چهارگانه علم و دین چه نقدهایی به آراء برخی اندیشمندان مسلمان وارد است؟ بر این اساس ذیل رابطه تعارض مباحث احمد کسروی و مهدی بازرگان، ذیل رابطه تمایز دیدگاه های عبدالکریم سروش و مصطفی ملیکان، تحت عنوان رابطه تعامل نظرات حسین العطاس و علی پایا و در نهایت ذیل رابطه وحدت آرا حسین نصر مورد نقد و بررسی اجمالی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از این است که ذیل روابط تعارض، تمایز، تعامل و وحدت می توان دیدگاه های برخی منتقدین را مورد نقد جدی قرار داد و در نتیجه ارتباط منطقی و حداکثری میان علم و دین و تولید علم دینی نه تنها ممکن مطلوب است.