شناسایی عوامل موثر بر شدت تصادفات راه های برون شهری و اولویت بندی راهکارها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) و سیستم استنتاج فازی (FIS)

رشد جمعیت، افزایش تقاضای سفر و در نتیجه آن افزایش استفاده از وسایل نقلیه موتوری موجب نگرانی در مورد ایمنی جاده-ها در جوامع امروزی شده است. عوامل مختلفی مانند مشخصات راننده، شرایط محیطی، شرایط سطح راه و نوع وسایل نقلیه، بر شدت تصادفات تاثیرگذار است. در این مقاله سعی شده تا با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری و با تکیه بر داده های تصادفات ، ابتدا پارامترهایی که بیشترین تاثیر را بر شدت تصادفات برون شهری استان کرمان دارند شناسایی شوند. سپس از نتایج بدست آمده از مدل سازی معادلات ساختاری، برای توسعه یک سیستم استنتاج فازی به منظور اولویت بندی راهکارها در ارتباط با هر عامل استفاده می شود. طبق نتایج بدست آمده از مدل سازی معادلات ساختاری، عامل انسانی (با بار عاملی 47/0-) بیشترین تاثیر را در بروز تصادفات با شدت آسیب دیدگی بالا نسبت به سایر عوامل پنهان دیگر در مدل نشان داده است. از بین پارامترهای تبیین کننده عامل انسانی، متغیر بستن کمربند ایمنی (با بار عاملی 85/0) قوی ترین تبیین کننده برای این عامل بوده است. در انتها جهت تعیین اولویت اجرای راهکارهای کاهش شدت تصادفات به تفکیک عوامل انسانی، محیطی و راه، از سیستم استنتاج فازی به دلیل دقت قابل قبول آن در حل مسایلی که با عدم قطعیت مواجه هستند استفاده شده است. نتایج خروجی های حاصل از سیستم استنتاج فازی نشان می دهد که اولویت راهکارهای مرتبط به عوامل انسانی به مراتب بیشتر از راهکارهای مرتبط به عوامل راه و محیطی است. به طور کلی، نتایج این تحقیق می تواند به متخصصین در حوزه حمل و نقل کمک کند تا اقدامات متقابل را با هدف کاهش سطح شدت تصادف در بخش جاده های برون شهری به صورت کارآمد و بهینه اولویت بندی کنند.