تاملی بر سه عامل اصلی شکل گیری بابیه

تاملی بر سه عامل اصلی شکل گیری بابیهچکیده:در اوایل قرن 19 میلادی، در شرایطی که با تلاش های آقامحمدخان، کشور شمایلی یکپارچه یافته بود، فتحعلیشاه با مجموعه ای از مشکلات بصورت شورش در داخل و درگیری نظامی با قدرت هایی چون روس و عثمانی مواجه شد، از سویی دیگر آغاز درگیری های هوشمندانه اطلاعاتی با انگلیس رقم خورد تا هم از قوت گرفتن این نهال امپراطوری نوین پارسی جلوگیری شود و هم موانع انگلیس در تصرف کامل هند از میان برداشته شود. همزمان با ورود احمد احسایی و شکل گیری مکتبی به نام شیخیه، بحران هایی در درون از کف جامعه تا دربار و حوزه ها ایجاد شد که به مرور زمینه ساز فرقه ای به نام بابیه در ایران شد. این تحقیق پنهانکاری های هوشمندانه سه عامل اصلی را که در سطوح مختلف شباهتی با فرقه های مرموز از خود بروز داده اند را بررسی می نماید، ویژگی که احتمال دسترسی به ایده پردازان اصلی پشت پرده شکل گیری این فرقه را ممکن می سازد. خصوصا با دلایل و مدارکی که این تحقیق از ارتباط احسایی با دو عامل مامور شده در دربار قاجار ارایه می نماید. مدارک و مشاهداتی که مناسبات پیچیدهای را نشان می دهد و تاکنون مورد توجه محققین قرار نگرفته اند. روش تحقیق، روش تاریخی (استقرایی) و شیوه گردآوری (کتابخانه ای، نسخ خطی و اسنادی) با استفاده از شیوه نگارش توصیفی و تحلیلی می باشد.واژگان کلیدی: عبدالخالق یزدی- احمد احسایی- کاظم رشتی- علی محمد باب- قاجار