خطر کاهش طولی در بلوغ جنسی ماهی سفید (Rutilus kutum) در آب های ایرانی دریای خزر

ماهی سفید (Rutilus kutum) مهم ترین و اقتصادی ترین گونه از ماهیان استخوانی در آب های ایرانی دریای خزر بوده و بالغ بر 75 درصد از ترکیب صید سالانه را دارا می باشد. مقدار زی توده و ذخایر این گونه به دلیل فشار صید، بالا بودن نرخ بهره برداری سالانه، فقر خزانه ژنی (ناشی از 4 دهه تکثیر و بازسازی مصنوعی) و نیز تغییرات اقلیمی به شدت کاهش یافته و از حدود 60 هزار تن در سال 1385 به 26382 تن در سال 1398 رسیده است. برای تقابل با کاهش شدید ذخایر، استراتژی تولید مثل ماهی سفید همانند سایر آبزیان تغییر کرده و ماهیان در اندازه های کوچکتر از قبل به بلوغ جنسی می رسند. هدف این مقاله، بررسی و تعیین شاخص مهم زیست شناسی تولیدمثل یعنی "طول ماهی سفید در زمان بلوغ جنسی" در آب های ایرانی دریای خزر است. طبق نتایج، طول ماهی سفید به هنگام بلوغ جنسی از 40 سانتی متر در دهه 1360 خورشیدی با کاهشی حدود 4 سانتی متر به 36/3 سانتی متر در سال صید 98-1397 رسیده است. تغییر در اندازه طول بلوغ جنسی محدود بوده و درصورت ادامه یافتن شرایط کنونی و بالا بودن فشار صید، جمعیت این گونه نیز همانند سایر ماهیان استخوانی و خاویاری بیش از پیش کاهش یافته و در آینده ای نه چندان دور از سبد صید صیادان حذف خواهد شد. اصلاح آیین نامه صید و بهره برداری از ذخایر ماهیان استخوانی و اعمال محدودیت های زمانی برای تلاش صیادی و رعایت سقف مجاز برداشت سالانه از جمله راهکارهای مدیریتی است که می تواند در راستای بهبود وضعیت ذخایر ماهی سفید در آب های ایرانی دریای خزر موثر باشد.