اثر ارتفاع رویشگاه بر میزان اسانس و مواد موثره ی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) در جنوب غرب ایران

استفاده از اکوتیپ های گیاهان دارویی رویشگاه های طبیعی در پژوهش های به زراعی و به نژادی مستلزم بررسی های میدانی و آزمایشگاهی برای انتخاب تیپ شیمیایی برتر می باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر ارتفاع رویشگاه از سطح دریا بر میزان اسانس و ماده موثره ی بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) در استان بوشهر انجام شد. بدین منظور جمعیت بابونه آلمانی رشد یافته در رویشگاه های طبیعی استان بوشهر در سه بازه ارتفاع، صفر تا 100، 100 تا 350 و 350 تا 750 متر از سطح دریا با چهار تکرار (ناحیه) برای هر تیمار در قالب طرح آماری بلوک کامل تصادفی بررسی شد. در هریک از 12 رویشگاه مورد بررسی علاوه بر برداشت نمونه های گیاهی در مرحله گلدهی کامل، نمونه خاک نیز بررسی شد. بازده اسانس گل های خشک شده مطابق فارماکوپه گیاهی ایران به روش تقطیر با آب تعیین شد. میزان کامازولن در اسانس الکلی مطابق روش فارماکوپه گیاهی ایران از طریق اسپکتروفتومتری و میزان آپیژنین 7-گلوکوزید بر اساس فارماکوپه امریکا (USP-20) از طریق HPLC سنجیده شد. نتایج نشان داد که اختلاف ارتفاع رویشگاه تفاوت معنی داری در مقدار اسانس و ماده موثره بابونه ایجاد نکرد. با وجود این بیشترین میزان اسانس (742/0درصد) درگل های بابونه رشد یافته در ارتفاعات بالاتر وجود داشت و اکوتیپ های رشد یافته در نواحی پست تر دارای ماده موثره ی بیشتری (25/4 % کامازولن و 50/0 % آپیژنین 7-گلوکوزید) بودند. براین اساس می توان اظهار داشت که تولید حداکثرعملکرد اسانس در گرو توجه به حاصلخیزی خاک است و برای حصول مواد موثره بیشتر جمع آوری بذر بابونه از رویشگاه های پست تر استان بوشهرتوصیه می شود.