ضرورت بازنگری و کارآمدی در سیاست گذاری زمین و مسکن شهری ایران

زمین در شهرها همواره بعنوان مهمترین عنصر در توسعه شهر و منبع قدرت، زمینه بحث‌ها و مناقشات بسیاری بوده است. در کشور ایران نیز افزایش تقاضا برای زمین و مسکن شهری در چند دهه اخیر موجب افزایش شدید قیمت و گسترش ناموزون شهرها شده‌است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. هدف اصلی این مقاله تبیین نقش سیاست‌های زمین شهری بر مدیریت مسکن (قیمت، میزان عرضه و...) در کشور است. نتایج تحقیق نشان‌می‌دهد که با تشریح سیاست‌هایی که از گذشته تاکنون در حوزه زمین و تامین مسکن از سوی دولت‌ها به اجرا درآمده‌است خواستار اصلاح فوری نگاه سیاست‌گذار مسکن به این بخش شدند. این مقاله با دو هدف یکی آسیب‌شناسی سیاست‌های اعمال شده در بازار زمین و مسکن شهری از سوی دولت‌ها در طول بیش از 50 سال گذشته و پاسخ به این سوال که چرا هیچ‌کدام از این سیاست‌ها عملا منجر به پاسخگویی مطلوب و مناسب در بازار ملک نشد و اساسا نحوه سیاست‌گذاری مطلوب برای بازار مسکن به چه شکلی باید باشد، ارایه‌شد. سیاست‌های زمین‌شهری در ایران همیشه وضعیت دوگانه‌ای و سیاست‌های متناقضی را تجربه کرده‌است. نگاه اشتباه سیاست‌گذار مسکن به این بخش و حوزه سیاست‌گذاری عرضه و تقاضای واحدهای مسکونی صرفا از طریق ارایه تسهیلات مالی که در نهایت منجر به تعریف سیاست‌ها و ماموریت‌های نادرست و ناکارآمد و باقی ماندن مشکلات در این بخش، خود شاهد اصلی می باشد. سیاست‌گذار مسکن در بیش از نیم قرن گذشته سیاست‌های دولتی در این بخش را به خانه‌سازی تنزل داده‌است، این در حالی‌است که بازار مسکن باید از منظر شهر و شهرسازی مورد توجه قرار‌بگیرد و نه اینکه در بستر خانه‌سازی به‌صورت صرف سیاست‌گذاری و مدیریت شود. سیاست‌های بخش زمین و مسکن باید با یک رویکرد صحیح برنامه‌ریزی شود ولازمه آن، تغییر نگاه دولت به این حوزه و عدم تکرار سیاست‌های نادرست و ناکارآمد گذشته است.