بررسی اثر سدسازی بر تغییر کاربری و پوشش اراضی در بازه زمانی 1370 تا 1399 (مطالعه موردی: سد گتوند- خوزستان)

انسان ها همواره برای استفاده از منابع طبیعی و برطرف کردن نیازهای خود درصدد تغییر زمین و اراضی آن هستند. یکی از تغییرات کاربری که برای بهره مندی از منابع آبی پایدار رخ می دهد، سدسازی است. احداث سد از همان مراحل آغازین تا بهره برداری، پیامدهای مثبت و منفی زیادی را برای محیط زیست به همراه دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر سد گتوند بر تغییر کاربری اراضی، با توجه به مشکل برخورد مسیر جریان آب به گنبدهای نمکی و تجمع حجم زیادی از نمک، پشت دریاچه سد است؛ لذا به این منظور از تصاویر سنجنده TM ماهواره لندست 5 برای سال 1370، سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 برای سال 1387 و سنجنده OLI ماهواره لندست 8 برای سال 1399 برای طبقه بندی تصاویر و همچنین تهیه نقشه های کاربری اراضی حوضه مورد مطالعه استفاده شد. با بررسی و ارزیابی نقشه های کاربری از منطقه نتایج تحقیق نشان داد که اراضی کشاورزی پس از بهره برداری از سد در حال توسعه است. در طول دوره مطالعه اراضی بایر در حال کاهش و همچنین وسعت آب منطقه در حال افزایش است. طی سال های 1387 تا 1399 با گسترش جمعیت، مناطق مسکونی با افزایش مساحت همراه بود. مراتع و مرغزارها نیز در طی دوره اول روند افزایشی و در دوره دوم روند کاهشی داشته اند. نتایج صحت طبقه بندی به روش شیء گرا برای سه مقطع زمانی 1370، 1387 و 1399 به ترتیب 0/92، 0/97 و 0/93 به دست آمد. به طور کلی طبق نتایج این تحقیق می توان بیان کرد که ساخت سد باعث افزایش سطح زیر کشت اراضی شده است و در مقابل با افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی در محدوده ساخت سد، باعث تخریب و کاهش مساحت مراتع می شود.