دیدگاه ایرانیان باستان به مساله ی جبر و اختیار

پژوهش حاضر به بررسی مساله ی جبر و اختیار نزد ایرانیان باستان اختصاص دارد. نخست، مفاهیم جبر و اختیار توضیح داده می شود، از آنجا که در بررسی متون کهن ایرانی تعریف مستقلی از این مفاهیم به دست نیامد، این بحث بر اساس نظر اندیشمندان اسلامی آغاز می شود، سپس، دیدگاه ایرانیان در مورد مساله ی جبر و اختیار بر اساس متون کهن ایرانی و نظریات ایران شناسان مورد بررسی قرار می گیرد. در این مقاله دو بحث جبر و اختیار تفکیک شده است، نخست، به اصل اعتقادی جبر، سپس، به مقوله ی دوم، یعنی اصل اختیار پرداخته می شود و در پایان، این مساله مطرح می شود که چگونه مزداییان این دو اصل به ظاهر متضاد را در اعتقادات خود جمع کرده اند.