تجزیه و تحلیل ژنتیکی خصوصیات بیده پشم گوسفندان بلوچی و ایران بلک

کیفیت پشم گوسفند تاثیر عمده‏ای بر روی مصرف و کاربرد نهایی آن دارد و در نتیجه بررسی کیفیت الیاف پشم و تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات مربوط به آن یکی از زمینه های تحقیقاتی مهم در گوسفندان بومی است. با توجه به این که نژاد ایران بلک از آمیخته گری نژاد بلوچی با کیوسی به دست آمده است، تحقیق حاضر به منظور مقایسه و تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات پشم گوسفندان بلوچی و ایران‏بلک انجام شد.

مواد و روش ها:

 برای انجام این پژوهش در مهر ماه 1396 از 176 راس بره بلوچی و 105 راس بره ایران بلک موجود در مرکز اصلاح‏نژاد شمال شرق کشور واقع در مشهد، نمونه پشم جمع ‏آوری شد. خصوصیات بیده پشم شامل وزن بیده ناشور، متوسط قطر الیاف، متوسط طول فتیله پشم، درصد الیاف هتروتایپ، درصد الیاف مدولادار و درصد الیاف حقیقی در گوسفندان این دو نژاد اندازه‏گیری شد. برای تعیین عوامل موثر بر صفات پشم (نژاد، سال تولد، تیپ تولد و جنس بره) این دو نژاد از رویه GLMنرم افزار SAS استفاده شد. مقایسه میانگین های حداقل مربعات زیرگروه های مختلف اثرات ثابت با آزمون توکی- کرامر و سطح معنی داری 5 درصد انجام شد. اجزای واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات مورد مطالعه در این دو نژاد با استفاده ‏از مدل حیوانی چند صفتی و روش حداکثر درست نمایی محدود شده با نرم افزار WOMBAT برآورد شد.

تفاوت دو نژاد از نظر میانگین قطر الیاف، درصد الیاف هتروتایپ و درصد الیاف حقیقی معنی دار بود. به جز درصد الیاف هتروتایپ و حقیقی سایر صفات تحت تاثیر جنس قرار نگرفت. از بین صفات مورد بررسی تنها وزن بیده ناشور تحت تاثیر سال و تیپ تولد قرار گرفت. ضریب تغییرات برآورد شده برای تولید پشم (9/26 درصد)، درصد الیاف هترو تایپ (77/76 درصد) و درصد الیاف مدولا دار (99/95 درصد) نشان داد که تنوع قابل ملاحظه‏ای در گوسفندان این دو نژاد برای این صفات وجود دارد. میانگین قطر الیاف در نژاد بلوچی (28/26 میکرون) کمتر از نژاد ایران بلک (30/29 میکرون) بود. درصد الیاف حقیقی در نژاد بلوچی (81/94 درصد) بیشتر از نژاد ایران بلک (65/92 درصد) بود. وراثت پذیری صفات پشم در نژاد بلوچی متوسط به بالا و در دامنه 26/0 (درصد الیاف مدولادار) تا 45/0 (درصد الیاف هتروتایپ) و در نژاد ایران بلک بین 26/0 (درصد الیاف مدولادار) تا 34/0 (درصد الیاف حقیقی) قرار داشت.

به طور کلی، نژاد بلوچی پشم ظریف تری نسبت به ایران‏بلک داشت و نژاد ایران‏بلک از نظر خصوصیات پشم نسبت به والد بومی خود افت داشته است. با توجه به وراثت پذیری های برآورد شده، انتخاب برای بهبود صفات کیفی و کمی پشم در این نژادها موثر خواهد بود.واژه های کلیدی: گوسفندبلوچی، آمیخته گری، پشم، پارامترهای ژنتیکی