بررسی عوامل ساختاری و انگیزه های موثر در ایجاد آتش سوزی های جنگل ها و مراتع در بوم سازگان نیمه خشک زاگرس

آتش سوزی بخش جدایی ناپذیر از بسیاری از بیوم های زمینی و یکی از عوامل اصلی آسیب در طبیعت است. هدف از مطالعه حاضر بررسی عوامل و دلایل ایجاد آتش سوزی ها در دو سال متوالی در بخش میانی ناحیه رویشی زاگرس است. به منظور انجام این تحقیق داده های کلیه رویدادهای آتش سوزی در عرصه های طبیعی شهرستان گیلانغرب از اواخر اردیبهشت تا اوایل آذر در سالهای 1398 و 1399 ثبت گردید. داده ها شامل نام منطقه، نوع عرصه دچار حریق شده (جنگل، مرتع غیرمشجر، مرتع مشجر و جنگل مرتع آمیخته)، علت، تاریخ، ساعت آغاز و ساعت پایان (مدت)، مساحت عرصه دچار آتش سوزی شده و موقعیت منطقه به صورت UTM بودند. نتایج نشان داد از نظر فراوانی آتش سوزی، میزان حریق در جنگل 11درصد، در مراتع غیرمشجر 8/47 درصد، مراتع مشجر 5/26 درصد و جنگل و مرتع آمیخته 7/14 درصد در سال 98 و در سال 99 میزان حریق در جنگل 50 درصد، در مراتع غیرمشجر 38 درصد، مراتع مشجر 2 درصد و جنگل و مرتع آمیخته 10 درصد بوده است. کمترین و بیشترین میزان سطح سوخته در سال 1398به ترتیب مربوط به جنگل (4/9 درصد) و مرتع غیرمشجر (53 درصد) بود. همچنین، کمترین و بیشترین مقدار مساحت سوخته در سال 1399 به ترتیب مربوط به جنگل (7 درصد) و جنگل و مرتع آمیخته (6/42 درصد) بود. با توجه به شواهد موجود، به ترتیب 72% و 50% از علل آتش سوزی در سال های 1398 و 1399 تفرج و اختلاف و نزاع بوده است. مدت زمان کمتر از یک ساعت برای اطفای آتش سوزی ها دارای بیشترین فراوانی می باشد که مقدار آن در سال های 1398 و 1399 به ترتیب حدود 36% و 14% می باشد. در بین مناطق مشترک دچار آتش سوزی شده در هر دو سال منطقه چله به ترتیب با داشتن 12 و 11 مورد بیشترین فراوانی آتش سوزی را دارا بود. همچنین، بین عوامل مقایسه شده در سال های مطالعه، عوامل انسانی آتش سوزی، تحت تاثیر شرایط مختلف در سال های 1398 و 1399 دارای اختلاف معنی دار با همدیگر بودند. بنابراین به منظور کاهش تعداد آتش سوزی ها و خسارات ناشی از آن لازم است دلایل و انگیزه های عوامل ایجاد حریق برای کاهش و تا حد امکان جلوگیری از احتمال وقوع حریق مورد نظر قرار داده شود.