روند جمعیت و ارزیابی تکثیر و معرفی مجدد گونه درمعرض خطر انقراض گور آسیایی Equus hemionus onager در ایران

گور ایرانی تنها نماینده فردسمان، بزرگ ترین علفخوار وحشی ایران و ساکن دشت ها و تپه ماهورهای زیستگاه های بیابانی و استپی است. بررسی وضعیت، روند جمعیت و ارزیابی اقدامات مدیریتی صورت گرفته برای این گونه در طبیعت و مناطق تکثیر و رهاسازی هدف اصلی این مطالعه است. بر اساس داده های سرشماری سال 1400، در مجموع 1315 فرد شامل 1231 فرد در طبیعت ایران در دو مجموعه بهرام گور و توران و 84 فرد در مراکز تکثیر و رهاسازی شمارش شدند. در توران در سال 1400 حداقل جمعیت 170 فرد و میانگین 14 سال اخیر (1400-1387) 160 فرد بوده است که نسبت به جمعیت 471 فرد سال 1376 و 800 فرد سال 1355 کاهش شدیدی داشته است. روند تغییرات جمعیت گور در منطقه بهرام گور حاکی از افزایش بیش از ده برابری جمعیت از 93 فرد در سال 1376 به 1061 فرد در سال 1400 بوده است. از دست رفتن زیستگاه، شکار و خشکسالی ها، مهم ترین عوامل کاهش جمعیت بوده و تشدید حفاظت، تامین علوفه و منابع آب از مهم ترین عوامل افزایش جمعیت این گونه است. حدود دو دهه است که برنامه های تکثیر در اسارت و معرفی مجدد در اولویت قرار گرفته و تا حدود زیادی موفق نیز عمل کرده اند. اگرچه این گونه همچنان در گروه گونه های تهدید شده قرار دارد، با این حال به دلیل روند مثبت جمعیت و بهبود جایگاه حفاظتی، مدیریت از آن را باید یکی از موفق ترین برنامه های حفاظتی اجرا شده در ایران دانست.