اصلاحات اداری در ایران: بررسی موردی تاسیس موسسه علوم اداری دانشگاه تهران

هدف اصلی این مقاله، بررسی و شناسایی زمینه ها، عوامل و کنشگران موثر بر تاسیس موسسه علوم اداری دانشگاه تهران به منظور اصلاح قسمتی از نظام اداری دولت در حال گسترش ایران است. پژوهش، با روش کتابخانه ای مبتنی بر توصیف و تحلیل اسناد و سایر داده های تاریخی و سنجش تحقیقات و تحلیل پژوهشگران، در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که کنشگران و مولفه های موثر بر تاسیس موسسه علوم اداری کدامند؟ فرضیه پژوهش این است که هم سو شدن ضرورت اصلاح نظام نگهداری اسناد در ایران به عنوان فصلی در نوسازی اداری با سیاست های مجریان اصل چهار ترومن، در تاسیس موسسه علوم اداری (به مثابه یکی از الزامات اجرای اصلاحات یاد شده) موثر بوده است. مطابق یکی از اصول مدل ماکس وبر، در یک بوروکراسی، اداره امور بر اساس نگهداری اسناد و مدارک کتبی یعنی سوابق و پرونده ها قرار دارد؛ لذا یکی از پایه های تحول بوروکراسی اداری را می توان، اصلاح یا نوسازی سیستم مدیریت اسناد دانست. بر اساس یافته های پژوهش می توان گفت هرچند تاسیس موسسه علوم اداری دانشگاه تهران در پاسخ به نیازی طبیعی بود که در بستر تاریخی و تحت تاثیر فرایند رشد و نوسازی تشکیلات دولت پدید آمده بود؛ اما همسو شدن این نیاز با سیاست های مجریان اصل چهار ترومن، در تاسیس این موسسه نقش شتاب دهنده داشته است. همچنین نقش سه گروه (مرکب) اصلی از کنشگران با رویکردهای متفاوت و به منظور اصلاح قسمتی از نظام اداری دولت در حال گسترش ایران، تامین نیروی انسانی موثر در ادامه و استمرار اصلاحات اداری در تاسیس این موسسه مشهود است.