بررسی و تحلیل خاطره نگاری در آثار جلال آل احمد

خاطره‌پژوهی یکی از منابع الهام‌بخش تحقیق در حوزه تاریخ‌نگاری است. همچنین ابزاری برای انتقال تجربه‌ها، آداب، رسوم و مناسک دینی و ملی جوامع به نسل‌های آینده به‌شمار می‌آید. از طرف دیگر، بیان‌کننده عواطف و احساسات فردی، قومی و ملی در برابر‌ حوادث و رویدادهاست. حجم وسیعی از نویسندگی جلال آل احمد در عرصه خاطره‌نگاری است. آثار این نویسنده از جهات متعددی، از جمله اجتماعی، سیاسی و تاریخی، گویای زندگی پر فراز و نشیب اوست. این مقاله درصدد است تا با روشی توصیفی- تحلیلی، خاطره و انواع خاطره‌نگاری را در آثار جلال آل احمد بکاود. نتایج‌ تحقیق حاکی از‌ آن است که اغلب داستان‌‌های جلال‌آل‌احمد، در‌ شرح زندگی، حسب‌حال و حدیث‌نفس نویسنده است که از این جهت، در ‌زمره خاطره‌نگاری قرار می‌گیرد. در اغلب این داستان‌ها، حادثه داستانی با روانی و یکدستی و انسجام خاص داستانی پیش نمی‌رود؛ چرا که نویسنده گاه و بی‎گاه با اظهار نظر‌های خویش، سیر داستانی را قطع و در روند آن دخالت می‌کند؛ گویی واقع‌گرایی جلال باعث شده که گاه مرز‌های خیال را درنوردد و به عالم واقع ورود کند. در میان آثار جلال‌آل ‌احمد، سفرنامه‌‌ها و نامه‌‌های او، از جایگاهی برجسته برخوردار است. آرای او در سفرنامه‌‌ها و نامه‌هایش، علاوه بر آشکارکردن بخشی از زندگی خصوصی و خانوادگی این نویسنده، به ما فرصت نگاه جدید به رویداد‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عصر نویسنده را نیز می‌دهد.