تحلیل تطبیقی ارزش های باغ ایرانی بر اساس شاخص های نظریه دید- پناه

تبیین ارزش های عینی- ذهنی نشات گرفته از هویت بومی و ایرانی در باغ ایرانی همواره برای معماران منظر و فضای سبز مورد توجه بوده و بسیاری از طراحان و محقیقین باغ ایرانی آن ها را به عنوان شاخصه هایی هویت مند برای طراحی فضاها، مورد توجه قرار داده اند. از این رو تحلیل باغ ایرانی با استفاده از نظریه دید- پناه (نظریه مطرح در طراحی فضاهای سبز) می تواند این ارزش‍ ها را هرچه بیش تر نمایان کند. شاخص های این مطالعه از نظریه دید- پناه برگرفته شده است که در طراحی منظر معاصر به عنوان یکی از نظریه های اصلی محسوب می شود. سوال اصلی پژوهش این است که نظریه دید- پناه به چه میزان توانایی تبیین ارزش های کمی و کیفی باغ ایرانی را دارد؟ روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی- توصیفی است و از تکنیک های تحلیل تطبیقی و استدلال منطقی استفاده شده است. داده های کیفی، با رجوع به اسناد و متون مرتبط و مطالعات کتابخانه ایی فراهم شده است. تحلیل ها در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از منطق تحلیل تطبیقی صورت گرفته است. سنجه های مربوط به ارزش های باغ ایرانی شامل، وسعت و فراخ، جهت دهندگی، آسایش و آرامش، جاودانگی، بی انتهایی، تمرکز حواس، جذابیت و موزونی، مرکزیت و سازماندهی فضا و سنجه های مربوط به دید- پناه شامل پیچیدگی، دید و منظر، امنیت و پناه، و رمزآلودگی فضاست. نتایج این پژوهش نشان می دهد ماهیت و ارزش های کیفی باغ ایرانی از طریق نظریه دید- پناه قابل تبیین نیست و صرفا ویژگی های عمومی و مشترک آن با فضاهای سبز از این طریق قابل ارزیابی است. باغ ایرانی واجد کیفیات و شاخصه های منحصر به فردی است که با رویکردهای کمی و محاسباتی قابل سنجش و ارزیابی نمی باشند.